امکان‌سنجی معرفت‌شناسی فمینیستی در نظام معرفت شناسی آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای دین پژوهی، دانشگاه ادیان و مذاهب.

2 استادیار گروه فلسفه دین دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

جریان فمینیسم در غرب به دنبال ایجاد برابری و رفع ستم از زنان در نظام حقوقی و سیاسی به وجود آمد اما با مرور زمان، دغدغه این جریان به حوزه معرفت شناختی نیز امتداد یافت. به اعتقاد معرفت شناسی فمینیستی علوم بشری تحت سلطه مردان و متناسب با منافع آن‌ها ایجادشده است بنابراین با شالوده شکنی معرفت‌شناسی متداول غرب، تجربیات سرشتی و اجتماعی انسان‌ها در معرفت اهمیت می‌یابد و این تجربیات در قالب تأثیر جنس و جنسیت تفاوت‌های معرفتی زنان و مردان را رقم می‌زند. به علت پویایی و اهتمام فلسفه اسلامی به مسائل روز، معرفت شناسی فمینیستی نمی‌تواند نزد فیلسوف مسلمان مغفول واقع شود به خصوص متفکری چون آیت الله جوادی‌آملی که ضمن جامعیت در علوم مختلف به مسائل روز نیز توجه دارد.

هدف از نگارش این مقاله، بررسی امکان تحقق معرفت شناسی فمینیستی در نظام معرفت شناسی علامه جوادی آملی است که به این منظور کلیه اسناد و آثار ایشان در حوزه معرفت شناسی وزنان، با روش تحلیل مطالعات اسنادی مورد مطالعه قرار گرفته است.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد با پذیرش جسمانیت الحدوث و روحانیت البقا بودن ارکان معرفت؛ حرکت جوهری و تمایز بین ادراکات در معرفت شناسی آیت الله جوادی آملی و باور به تفکیک بین جنس و جنسیت در مطالعات زنان از سوی ایشان، می‌توان از تأثیرگذاری جنس و جنسیت بر علوم اعتباری و کارکردگرایانه سخن گفت بدون آنکه چنین تأثیری منجر به نسبیت معرفتی شود. بر همین اساس کلیت ادعای معرفت شناسی فمینیستی در معرفت شناسی آیت الله جوادی آملی قابل‌ تحقق بیان می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility study of feminist epistemology in Ayatollah Javadi Amoli's epistemological system

نویسندگان [English]

  • zahra khani 1
  • Vahid Sohrabifar 2
1 study of religion, University of Religions and Denominations
2 Assistant professor of the department of philosophy of religion at university of Religions and Denominations
چکیده [English]

The movement of feminism in the West was born after creating equality and removing the oppression of women in the legal and political system, but with the passage of time, the concern of this movement extended to the epistemological field as well. In feminist epistemology, by breaking the foundation of conventional western epistemology, the natural and social experiences of human beings become important in knowledge, and these experiences determine the epistemic differences of women and men in the form of the influence of sex and gender. Due to the dynamism and attention of Islamic philosophy to the issues of the day, feminist epistemology cannot be ignored by Muslim philosophers, especially a thinker like Ayatollah Javadi Amoli, who, while being comprehensive in various sciences, also pays attention to the issues of the day.

The purpose of writing this article is to investigate the possibility of realizing feminist epistemology in the epistemological system of Javadi Amoli, for this purpose, all his documents and works in the field of epistemology and women have been studied with the method of analysis of documentary studies.

The results of this research show that by the creation of corporeal and Immortality of spirit as the pillars of knowledge in the epistemology of Javadi Amoli and his belief in the separation between sex and gender in women's studies, we can talk about the influence of sex and gender on credit and functionalist sciences. He said without such influence leading to epistemological relativity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feminist epistemology
  • gender
  • Javadi Amoli
  • creation of corporeal
  • the distinction of sciences
  1. رابرت.ام. مارتین، (1394).معرفت‌شناسی. ترجمه نسترن ظهیری. تهران: ققنوس.
  2. بیسلی، کریس،(1385). چیستی فمینیسم. ترجمه محمدرضا زمردی. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1384)، تفسیر موضوعی قرآن (معرفت‌شناسی در قرآن)، حمید پارسانیا، قم: اسراء.
  4. ________________ (۱۳۸۶). شریعت در آینه معرفت. حمید پارسانیا. قم: اسراء.
  5. ________________ (1386 الف). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسرا.
  6. ________________ (۱۳۸8). زن در آیینه جلال و جمال. محمود لطیفی. قم: اسراء.
  7. ________________ (1389). تسنیم. جلد ده. سعید بندعلی. قم: اسراء.
  8. ________________ (1389). تسنیم. جلد سیزده. عبدالکریم عابدینی. قم: اسراء.
  9. ________________ (۱۳۸۹). تفسیر موضوعی(جامعه در قرآن)، مصطفی خلیلی.قم: اسراء.
  10. ________________ (۱۳93). رحیق مختوم.جلد یازده. حمید پارسانیا. قم: اسراء.
  11. ________________ (1396)، رحیق مختوم. جلد هجده. حمید پارسانیا. قم: اسراء.
  12. ________________ (1396)، رحیق مختوم. جلد نوزده. حمید پارسانیا. قم: اسراء.
  13. ________________ (1396). تسنیم. جلد چهل‌وچهار. حسین اشرفی. قم: اسراء.
  14. چراغی کوتیانی، اسماعیل، (1390).بررسی انتقادی روش‌شناسی فمینیستی از منظر رئالیسم صدرایی. معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 3(سال 2)، از33 تا 62.
  15. رودگر، نرجس(1397). بررسی ارتباط معرفت و جنسیت در معرفت‌شناسی فمینیستی. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، شماره 9(سال 5)، از 47 تا 72.
  16. ریتزر، جورج، (1392). نظریه جامعه‌شناسی. ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نی
  17. ساراپ، مادن(1382). راهنمایی مقدماتی بر پساختارگرایی و پسامدرنیسم. ترجمه محمدرضا تاجیک. تهران: نشر نی.
  18. شجریان،مهدی(1398). تأثیر جنسیت در معرفت، تحلیل دیدگاه فمینیستی با تأکید بر نظریه اعتباریات علامه طباطبایی. مطالعات راهبردی زنان، شماره 86، (سال بیست و دوم)، از 59-77.
  19. صادقی، هادی (1391). جنسیت و نفس. قم: مرکز نشر هاجر.
  20. کنوبلاخ، هوبرت(1390). مبانی جامعه‌‌شناسی معرفت. ترجمه کرامت‌‌اله راسخ. تهران: نشر نی.
  21. کهون، لارنس(1394). از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.
  22. مشیرزاده، حمیرا(1381). از جنبش تا نظریه اجتماعی: تاریخ دو قرن فمینیسم. تهران: نشر پژوهش شیرازه.
  23. نبویان، محمود (1384). معرفت‌شناسی فمینیسم. مطالعات راهبردی زنان، شماره 28، از 83 تا 124.
  24. هی‌وود، اندرو(1379). درآمدی بر ایدئولوژی‌های سیاسی: از لیبرالیسم تا بنیادگرایی دینی. ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
  1. Alcoff, Linda (1993). Feminist Epistemologies. New York: Rutledge.
  2. Campbell, Kristen (2004). Jacques Lacan and Feminist Epistemology. London and New York: Rutledge.
  3. Harding, Sandra (2015). Who's Science Who's Knowledge Thinking from Women's Lives? New York: Cornell University.