مبانی پیشرفت کوثری در اندیشه علامه جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

< p>پیشرفت چیست و چگونه محقق می‎شود؟ پرسش اساسی که اذهان اندیشمندان را برای رسیدن به جامعه آرمانی به خود مشغول کرده است. هرچند این مساله‎ای بنیادین است و هرگونه تلاش برای پاسخ به آن در خور توجه، لکن پرسشی اساسی‌تر نیز وجود دارد؛ «پیشرفت مطلوب» کدام است؟ در این تحقیق که یک مطالعه توصیفی تحلیلی است پژوهشگر تلاش کرده است تا پاسخِ پرسش مذکور را در اندیشه‌های علامه جوادی آملی جستجو کند. آیت الله جوادی آملی با الهام از قرآن کریم در پاسخ به این پرسش، مفهوم «پیشرفت کوثری» را مطرح کرده و آن را بدیل «توسعه تکاثری» قرار داده است. یافته‌های پژوهش که در قالب مبانی پیشرفت کوثری صورت‎بندی شده، حاکی از آن است که مفهوم «پیشرفت کوثری» ظرفیت بسیار بالایی برای پاسخ به چیستی پیشرفت مطلوب دارد. به‌ویژه از این لحاظ که پیشرفت را جایگزین واژه توسعه قرار می‌دهد و تمایزات الگوی اسلامی پیشرفت را از توسعه غربی نمایان می‎سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Basics of Kosari progress in the thought of Allameh Javadi Amoli

نویسنده [English]

  • Hassan Yousefzadeh
چکیده [English]

< p >پرسشی اساسی که همه دانشمندان در سراسر تاریخ را به خود مشغول کرده است و می‌توان گفت عمده پژوهش‌ها در تصویر جامعه آرمانی، در پاسخ به همین دغدغه صورت گرفته، عبارت از این است که پیشرفت چیست؟ هرچند این پرسش بسیار اساسی است و هرگونه تلاش برای پاسخ به آن در خور توجه و شایان تقدیر است، لکن پرسشی اساسی‌تر وجود دارد مبنی بر این‌که، «پیشرفت مطلوب» کدام است؟ پاسخ به پرسش اخیر تنها از عهده دانشمندانی ساخته است که منابع معرفتی خود را محدود به یافته‌های بشری نکرده باشند. پژوهش حاضر تلاش کرده با روش توصیفی تحلیلی پاسخ پرسش مذکور را در اندیشه های علامه جوادی آملی جستجو کند. علامه جوادی آملی با الهام از قرآن کریم در پاسخ به این پرسش، مفهوم «پیشرفت کوثری» را مطرح کرده و آن را بدیل «توسعه تکاثری» قرار داده است. یافته‌های پژوهش که در قالب مبانی پیشرفت کوثری صورتبندی شد، حاکی از آن است که مفهوم «پیشرفت کوثری» ظرفیت بسیار بالایی برای پاسخ به چیستی پیشرفت مطلوب دارد. به‌ویژه از این لحاظ که پیشرفت را جایگزین واژه توسعه قرار می‌دهد و تمایزات الگوی اسلامی پیشرفت را از توسعه غربی به رخ می‌کشد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Progress
  • pattern of progress
  • Kosari progress
  • reproductive development
  • Javadi Amoli
  1. قرآن کریم.
  2. پاینده، ابوالقاسم (1382)، نهج الفصاحه، دنیای دانش، تهران.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1375الف)، نسبت دین و دنیا، نشر اسراء، قم.
  4. ـــــــــــــــــــ (1375ب)، فلسفه حقوق بشر، نشر اسراء، قم.
  5. ـــــــــــــــــــ (1378الف)، فطرت در قرآن (تفسیر موضوعی)، نشر اسراء، قم.
  6. ـــــــــــــــــــ (1378ب)، معرفت شناسی در قرآن (تفسیر موضوعی)، نشر اسراء، قم.
  7. ـــــــــــــــــــ (1381)، انتظار بشر از دین، نشر اسراء، قم.
  8. ـــــــــــــــــــ (1383) توحید در قرآن (تفسیر موضوعی)، نشر اسراء، قم.
  9. ـــــــــــــــــــ (1384)، معرفت‌شناسی در قرآن، نشر اسراء، قم.
  10. ـــــــــــــــــــ (1385الف)، حق و تکلیف در اسلام، نشر اسراء، قم.
  11. ـــــــــــــــــــ (1385ب)، حیات حقیقی انسان در قرآن (تفسیر موضوعی)، نشر اسراء، قم.
  12. ـــــــــــــــــــ (1386)، سرچشمه اندیشه، نشر اسراء، قم.

13. ـــــــــــــــــــ (1387)، حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه، نشر اسراء، قم.

  1. ـــــــــــــــــــ ( 1388الف)، شمیم ولایت، نشر اسراء، قم.

15. ـــــــــــــــــــ (1388ب)، قرآن در قرآن (تفسیر موضوعی) نشر اسراء، قم.

  1. ـــــــــــــــــــ (1388ج)، اسلام و محیط زیست، نشر اسراء، قم.

17. ـــــــــــــــــــ (1388د)، زن در آینه جلال و جمال، نشر اسراء، قم.

18. ـــــــــــــــــــ (1388ی)، ادب فنای مقربان، نشر اسراء، قم.

  1. ـــــــــــــــــــ (1389)، جامعه در قرآن (تفسیر موضوعی)، نشر اسراء، قم.

20. ـــــــــــــــــــ (1391)، سروش هدایت، نشر اسراء، قم.

  1. ـــــــــــــــــــ (1393)، «توسعه ممدوح، توسعه مذموم» (گفتگو با آیت الله جوادی آملی)، نشریه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا، سال سوم، پیاپی10، صص 12-21.

22. ـــــــــــــــــــ (1395)، رحیق مختوم، نشر اسراء، قم.

  1. حسینی، سیدرضا (1391)، «توسعه کوثری در چارچوب اخلاق الاهی از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی»، نشریه حکمت اسراء، سال پنجم، پیاپی 13، صص 62-93.

24.رودگر، محمدجواد (1393)، «مبانی انسان‌شناسی وحیانی: نظریه پیشرفت با رویکردی عرفانی»، قبسات،‌ سال نوزدهم، پیاپی71، صص 73-102.  

25.طباطبائی، محمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم.

26.یوسفی، احمدعلی (1394)، «الگوی پیشرفت ا قتصادی کو ثری و مدل اجرایی آن»، مندرج در مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران، ص 7101-7130.

  1. Gasper, Des (2011), “Development Ethics- What? Why? How?” Paper for conference on Rethinking Development: Ethics and Social Inclusion, Mexico City, 17-18 August.