مبانی تعلیم‌وتربیت از دیدگاه آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای فلسفه تعلیم و تربیت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

موضوع این نوشتار، تبیین مبانی تعلیم‌وتربیت از دیدگاه حضرت آیت‌الله جوادی حفظه‌الله است. در این مقاله تلاش کرده‌ایم با روش توصیفی ـ تحلیلی، دیدگاه‌های ایشان را دربارۀ مهم‌ترین مبانی تعلیم‌وتربیت گردآوری و تحلیل کنیم. باتوجه‌به گستردگی مباحثِ مبانی تعلیم‌وتربیت، ناگزیر از گزینش برخی مبانی بودیم؛ یعنی مبانی معرفت‌شناختی و انسان‌شناختی. بخش مبانی معرفت‌شناختی دربارۀ چند مبنا ازجمله حداکثری بودن دین و شمول آن نسبت به حوزۀ تعلیم‌وتربیت، اعتبار یافته های عقل و معتبر بودن داده های علوم انسانی تجربی است. بخش مبانی انسان‌شناختی نیز دربارۀ دوبعدی بودن انسان، حی متأله بودن انسان، کرامت انسان و خلافت الهی است. جامعیت علمی استاد ازیک‌طرف، توجه به مسائل نوظهور در حوزه‌های مختلف ازجمله تربیت ازطرف‌دیگر و موضع‌گیری در حیطه‌های متنوع مرتبط با مبانی تعلیم‌وتربیت، زمینۀ مساعدی را برای گردآوری، تنظیم مبانی و مسائل تربیتی و طراحی نظام تربیتی از دیدگاه ایشان فراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The elements of education in the Thoughts of Ayat Allah Javadi Amoli

نویسنده [English]

  • Reza Habibi
Ph.D. Graduated in Philosophy of Education, Research Institute of Hawzah and University
چکیده [English]

We try in this paper, with aids of an analytic-descriptive method, to collect and analyze Ayat Allah Javadi Amoli’s views about the most important elements of the education. Regarding the large extent of the elements of education, we had been forced to be selective, so that we only chose the epistemological and anthropological elements. The section on the epistemological elements concerns the maximalist nature of the religion and its inclusiveness over the education, the validity of the rational finings, and the validity of empirical human sciences data. The section on the anthropological elements concerns the fact that man has two dimensions, is a living theologian, his dignity, and his representativeness of God. The scientific comprehensiveness of this professor, his attention to emerging problems in different fields, including education, and the positions he takes in different domains related to the elements of education has made an appropriate ground for collecting and organizing educational problems and designing educational systems according to his views.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elements of Education
  • Systems of Education
  • Anthropology
  • Purpose
اعرافی، علیرضا، (۱۳۸۷)، فقه تربیتی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
باقری، خسرو، (1382)، هویت علم دینی، انتشارات وزارت  فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
پارسا، محمد، (1374)، روان‌شناسی یادگیری بر بنیاد نظریه‌ها، انتشارات سخن، تهران.
جوادی آملی، عبدالله، (1387)، فطرت، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1372)، «شریعت در آیینه معرفت»، مرکز نشر فرهنگی رجا، قم.
ـــــــ، (1381)، تسنیم، ج1، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1381)، تسنیم، ج2، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1381)، صورت و سیرت انسان در قرآن، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1382) انتظار بشر از دین، اسراء، قم.
ـــــــ، (1383)، تسنیم، ج 3، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1383)، نسبت دین و دنیا، اسراء، قم.
ـــــــ، (1385)، پیامبر رحمت، اسراء، قم.
ـــــــ، (1386)، شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینى، اسراء، قم.
ـــــــ، ((1389)، تسنیم، ج 5، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1389)، حیات حقیقی انسان، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1390)، مراحل اخلاق درقرآن، مرکز نشر اسراء، قم.
ـــــــ، (1392)، عقل در هندسه معرفت دینی، اسراء، قم.
ـــــــ، (1387)،  سیره رسول اکرم (ص) در قرآن، اسراء، قم.
ـــــــ، (1386)،  تفسیر انسان به انسان، اسرا، قم.
حر عاملی، محمد بن الحسن، (1409)، وسائل الشیعه، اول، مؤسسة آل البیت، قم.
خسروپناه، عبد الحسین، (۱۳۷۹)، کلام جدید، مرکز مطالعات و پژوهشهای فرهنگی حوزه، قم. 
راغب اصفهانی،(1412)، مفردات غریب القرآن، دارالقلم، دمشق.
سبحانی، محمدتقی، (1382)، الگوی جامع شخصیت زن در اسلام، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، قم. 
سوزنچی، حسین، (1346)، علم دینی، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران.
سیف، علی اکبر(1384)، روانشناسی پرورشی، مؤسسۀ انتشارات آگاه، تهران.
شریعتمداری، علی(1370)، تعلیم و تربیت اسلامی، انتشارات امیر کبیر، تهران.
شعرانی، (1361)، تفسیر منهج الصادقین، چاپ اسلامیه، تهران.
شعبانی، حسن،‌(1371)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی، انتشارات سمت، تهران.
طباطبائی، محمد حسین، قرآن در اسلام، بنیاد علوم اسلامى، قم.   
علیپور، مهدی، سید حمید رضا حسنی (۱۳۸۹)، پارادایم اجتهادی دانش دینی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم.
عمید زنجانی، عباسعلی، (بی تا)، مبانی اندیشه سیاسی اسلام، مرکز نشر اندیشه، تهران.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1408ق)، کتاب‏العین، تحقیق: مهدی المخزومی / ابراهیم السامرائی، مؤسسۀ دارالهجره، قم.
فردانش، هاشم، ( 1372)، مبانی نظری تکنولوژی آموزشی، انتشارات سمت، تهران.
کلینی، محمدبن یعقوب، (1365)، کافی، دار الکتب الإسلامیه، تهران.
کدیور، پروین کدیور، (1386)، روان‌شناسی یادگیری، انتشارات سمت، تهران.
مشکینی، علی، (1376)، درسهای اخلاق، مترجم: علیرضا فیض، نشر پارسایان، قم.
مصباح، محمد تقی، (1372)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.
ـــــــ، (1378) نظریه سیاسى اسلام، قانونگذارى، مؤسسه امام خمینى (ره)، قم.
ـــــــ، (۱۳۶۹)  حکومت اسلامی و ولایت فقیه، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.
ـــــــ، (۱۳۷۳)  معارف قرآن، انتشارات موسسه در راه حق، قم.
ـــــــ، (۱۳۸۰)، فلسفه اخلاق، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران.
میشل مالرب، (1379) انسان و ادیان، مترجم: مهران توکلى، نشر نى، تهران.
نقدی، (1380)«اصل کرامت در تعلیم و تربیت از دیدگاه علامه طباطبایی»، مجله علامه، فلسفه و کلام، سال اول، شماره 1، ص 126 ـ 136.
نوری الطبرسی، میرزا حسین، (1991) مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، مؤسسه‌ی آل‌البیت(ع)، بیروت.
یغما، عادل، (1375)، طراحی آموزشی، انتشارات مدرسه، تهران.