معرفت‌شناسی، دانشی درجه یک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

2 دانشیار گروه عرفان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).

چکیده

عموماً معرفت‌شناسی را دانش درجه دو می‌دانند که در آن از حیثیت ارزشمندی معرفت گفت‌وگو می‌شود. در مقابل، در فلسفه، درباره‌ی ویژگی‌های وجودی معرفت، از قبیل تجرد و ماهیت آن بحث می‌شود. اما همان‌گونه که برخی از فیلسوفان معاصر متذکر شده‌اند بسیاری از بحث‌های معرفت‌شناسی هستی‌شناسانه‌اند. حتی بحث از ارزش معرفت نمی‌تواند بدون توجه به واقعیت‌داری آن باشد. هم‌چنین بدون تکیه بر اصول متافیزیکی، هم‌چون اصل تحقق واقعیت، ذومراتب بودن آن، اصل علیت و فروعات آن، نمی‌توان بحث‌های معرفت‌شناختی را پیش برد. ازاین‌رو معتقدیم معرفت‌شناسی نیز دانشی درجه یک بوده و بخشی از هستی‌شناسی است و تنها با یک اعتبار خاص است که می‌توان آن را دانش درجه دو تلقی کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Epistemology, first degree knowledge

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sarbakhshi 1
  • Ahmad Saeidi 2
1
2 Assistant professor, Imam Khomeini I.E.R.
چکیده [English]

Generally, epistemology is considered as second degree knowledge, in which the value of knowledge is discussed. On the other hand, in philosophy, the existential characteristics of knowledge, such as separate from matter and its nature, are discussed. But as some contemporary philosophers have mentioned, many epistemological discussions are ontological. Even the discussion of the value of knowledge cannot be without considering its reality. Also, without relying on metaphysical principles, such as the principle of the realization of reality, its having ranks, the principle of causality and its branches, it is not possible to advance epistemological discussions. Therefore, we believe that epistemology is also a first degree knowledge and is a part of ontology, and it is only with a special validity that it can be considered a second degree knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology
  • first degree knowledge
  • second degree knowledge
  • first philosophy

مراجع

  1. آئودی، رابرت، معرفت‌شناسی، ترجمه‌ی علی‌اکبر احمدی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1394.
  2. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، ج 1-4، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، قم: اسراء، 1386.
  3. ــــــــــ ، تفسیر موضوعی قرآن کریم، معرفت‌شناسی در قرآن، قم: اسراء، 1387.
  4. حسین‌زاده، محمد، پژوهشی تطبیقی در معرفت‌شناسی معاصر، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1390 الف.
  5. ـــــــــــــــ ، معرفت بشری، زیرساختها، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1390 ب.
  6. ــــــــــــــــ ، معرفت، چیستی، امکان و عقلانیت، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1396.
  7. ــــــــــــــــ ، معرفت‌شناسی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1395.
  8. ــــــــــــــــ ، معرفت‌شناسی، در قلمرو گزاره‌های پسین، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1394 الف.
  9. ــــــــــــــــ ، منابع معرفت، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1394 ب.
  10. ــــــــــــــــ ، مولفه‌ها و ساختارهای معرفت بشری، تصدیقات یا قضایا، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1393.
  11. ــــــــــــــــ ، معرفت‌شناسی در قلمرو گزاره‌های پسین، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1394 ج.
  12. دکارت، رنه، تاملات اولی، ترجمه دکتر احمد احمدی، تهران: سمت، 1391.
  13. راین، آلن، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران: علمی و فرهنگی، 1367.
  14. زاگزبسکی، لیندا، معرفت‌شناسی، ترجمه‌ی کاوه بهبهانی، تهران: نی، 1392.
  15. سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة، شرح علامه حسن‌زاده، تهران: ناب، 1369.
  16. سربخشی، محمد، فلسفه چیست؟، تهران: تراث، 1402.
  17. شمس، منصور، آشنایی با معرفت‌شناسی، تهران: هرمس، 1397.
  18. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الربعة، قم: مصطفوی، 1368.
  19. ــــــــــــــــ ، محمد بن ابراهیم، شرح و تعلیقه صدرالمتألهین بر الهیات شفا شیخ الرئیس ابوعلی حسین ابن سینا، باشراف محمد خامنه‌ای. تصحیح، تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ‎۱۳۸۲.
  20. طباطبائی، محمدحسین، بدایة الحکمة، قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۴ ق.
  21. ــــــــــــــــ ، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلقیه: غلامرضا فیاضی، ج 2، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1392.
  22. ــــــــــــــــ ، نهایة الحکمة، قم: جامعه مدرسین، 1402 ق.
  23. عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرائی، جلد دوم، تهران و قم: سمت و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1386.
  24. فیاضی، غلامرضا، معرفت‌شناسی اسلامی (سلسله درس‌های حضرت آیت‌الله غلامرضا فیاضی)، تدوین و نگارش: رضا درگاهی‌فر، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، 1396.
  25. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه (از دکارت تا لایب نیتس)، ترجمه غلامرضا اعوانی، تهران: سروش و علمی و فرهنگی، 1386.
  26. مصباح یزدی، محمدتقی و دیگران، هم‌اندیشی معرفت‌شناسی، جلد دوم، نسخه‌ی آماده‌ی چاپ.
  27. ــــــــــــ ، هم‌اندیشی معرفت‌شناسی، جلد سوم، نسخه‌ی تدوین شده‌ی در اختیار نویسنده.
  28. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران: بین‌الملل، ۱۳۸۶.
  29. ــــــــــــــــ ، تعلیقة علی نهایة الحکمة، قم: سلمان فارسی، 1405.
  30. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، جلد 8، قم: صدرا، 1372.
  31. میرداماد، محمدباقر بن محمد، القبسات، تهران: دانشگاه تهران، 1384.
  32. نبویان، محمدمهدی، جستارهایی در فلسفه اسلامی (مشتمل بر آراء اختصاصی آیت‌الله فیاضی)، ج 3، قم: مجمع عالی حکمت اسلامی، 1397.
  33. ــــــــــــــــ ، جستارهایی در فلسفه اسلامی (مشتمل برآراء اختصاصی آیت‌الله فیاضی)، ج 2، قم: مجمع عالی حکمت اسلامی، 1396.
  34. یزدان‌پناه، یدالله،(۱۳۸۹) حکمت اشراق، گزارش شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، تحقیق و نگارش: مهدی علی‌پور، تهران و قم: سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار