مطالعه تطبیقی نظریه «عدم مجامع فلسفی» با آیات «عمومیت وجه» و «استهلاک عمومی هستی» از منظر آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد حوزه علمیه؛ دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام دانشگاه قم

چکیده

موضوع عدم و اقسام آن، عدم مقابل و عدم مجامع، از مسائلِ حدوث و قدم در فلسفه و کلام است. عدم مجامع با محتوای برخی آیات قرآن کریم بسیار همخوانی دارد، مضافا بر اینکه از تلفیق برخی آیات با آیات دیگر که از آن به تفسیر قرآن به قرآن نام برده می‎شود، باورمندی شفاف تری نسبت به متون دینی و مدعیات حکمی محقق می‎شود.
در دو آیه از آیات قرآن کریم معنایی مورد لحاظ قرار گرفته است که در فلسفه اسلامی آن را عدم مجامع نام نهاده اند، دو آیه‌ی که در کنار هم معنایی جهان شناسانه و فراگیر را با توجه به وجود بما هو وجود القاء می‌کند. آیت الله جوادی آملی با تسلط بر مبانی قرآنی و برهانی، در کتاب تسنیم (شرح مبسوط بر قرآن کریم) بر همسانی نظریه عدم مجامع و آیات فوق نظر داشته است. ایشان هلاکت عمومی هستی در عین حال پدیداری عمومی هستی را توامان با هم قبال تعریف دانسته‌اند، ادعایی که قرآن کریم و براهین عقلی در نهایت همسانی با هم پیش می‌روند.در صورت هم معنا بودن این دو آیه با نظریه عدم مجامع و هماهنگی بین حکم قرآنی و مدعای فلسفی، می‌توان به یکی از مصادیق ادعای عدم فرق بین قرآن و برهان تایید کرد. در این نوشتار به روش توصیفی/تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ی سعی در تبیین چگونگی جمع بین هستی و نیستی با تاکید بر آیات قرآن کریم شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the theory of the absence of philosophical assemblies by combining the verses of generality of form and general depreciation of existence, from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli.

نویسنده [English]

  • mohammad shirvany
Institute
چکیده [English]

One of the major issues of philosophy and wisdom, especially religious/Islamic, is the issue of occurrence and progress, and one of its important sub-branches is the issue of non-opposite and non-composite, which refers to the integration and subtraction of non-existence and existence. And there is a distinction between existing existence and non-existent existence, in other words, there is a coexistence between the causes and the effects as an inherent occurrence, and there is a contrast and contradiction between the absence and the existence of the effect. The stories mention the destruction of the entire existence except for the face of the Almighty God. What seems to be the multiplication of these two verses indicates a similarity with the theory of non-assembly. Hazrat Ayatollah Javadi Amoli, with mastery of the Qur'anic and proof principles, in the book of Tasnim. Extended Commentary on the Noble Qur'an) commented on the similarity between the theory of the absence of assemblies and the above verses. If these two verses have the same meaning with the theory of the absence of assemblies and harmony between the Qur'anic ruling and the philosophical claim, the claim of no difference between the Qur'an and the argument can be confirmed. In this article, in a descriptive/analytical way and with the help of the library, an attempt has been made to explain how to combine existence and non-existence by emphasizing the verses of the Holy Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Qur'an
  • the absence of assemblies and opposites
  • Javadi Amoli
  • destruction and survival of existence
  • wisdom
  1. قرآن کریم
  2. نهج البلاغه
  3. آلوسی، شهاب الدین، (1409)، روح المعانی، نشر دار الکتب العلمیه: لبنان.
  4. بن بابویه، محمد بن علی، ‏(1377) معانی الأخبار، ترجمه، محمدی شاهرودی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  5. تفتازانی، سعد الدین، (1402)، شرح التصریف، نشر افق:تهران.
  6. جوادی آملی، عبدالله، (1380)، تمهید القواعد، نشر اسراء، قم.
  7. ـــــــــــ ، (1382)، بنیان مرصوص، نشر اسراء:قم.
  8. ـــــــــــ ،(1393)، رحیق المختوم، نشر اسراء:قم.
  9. ـــــــــــ ، (1393)، فلسفه صدرا، نشر اسراء:قم.
  10. ـــــــــــ ، (1398)تفسیر تسنیم، ج 25، نشر اسراء:قم.
  11. صدوق، محمد بن علی‏، (1398)، التوحید، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول‏.
  12. طباطبایی، محمد حسین، (1389)نهایه الحکمه، ترجمه علی شیروانی، نشر اسوه، قم.
  13. مجلسی، محمد باقر، (1371)، المحاسن، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم.
  14. مطهری، مرتضی، (1394)اصول فلسفه و روش رئالیسم، نشر اسوه: قم.
  15. مکارم شیرازی، ناصر، (1374) تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول.