ضرورت مرگ و غایت آن از دیدگاه صدرالمتألهین شیرازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه دانشگاه پیام نور تهران ایران

چکیده

چرا مرگ از امور ضروری این عالم است؟ برای وصول به چه غایتی و بر مبنای کدامین حکمت، مرگ رخ می‌دهد؟ و برای چه مرگ در نظام تکوین تعریف شده است؟ ملاصدرا ضرورت مرگ طبیعی را از منظر علت غائی ذاتی مرگ مورد مداقّه قرار داده است. بدین معنا که با تحول و تکامل نفس از حیات مادی به سوی عالم آخرت، مرگ بدن امری ضروری است به ضرورت عرضی لاحق. پس غایت ذاتی مرگ تکامل نفس است که از توابع و عوارض لاحق آن ترک بدن از سوی نفس و مرگ بدن است. در صورت مرگ بدن و ارتحال نفوس، بالضروره عوارض دیگری نیز بر آن مترتب می‌شود، همچون امکان پیدایش دیگر انسان‌ها یا عدم شقاوت اهل تقوا و غیر آن که برخی به اشتباه آن‌ها را غایت ذاتی مرگ تلقی کرده‌اند. بدین ترتیب سبب فاعلی قریب مرگ، نفس و تحول و تکامل آن است. اسباب فاعلی بعید مرگ، ملک‌الموت و دیگر علل حقیقی تأثیرگذار در مرگ است. توقف قوای نامیه و غاذیه که در علوم طبیعی از آن‌ها بحث می‌شود، از نظر ملاصدرا علل معدّه مرگ و از دلایلی ضعیف و اقناعی هستند و خود آن‌ها با علت غایی ذاتی توجیه‌پذیر می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Necessity of Death and its Purpose from the Point of View of Sadr Ol-Muta'allehinShirazi

نویسنده [English]

  • naser mohammadi
assistan proffesor of philosophy. payamenoor university, tehran. iran
چکیده [English]

Why is death one of the essential things in this world? To what end and on the basis of what wisdom does death occur? And why is death defined in the evolutionary system? MullaSadra has examined the necessity of natural death from the perspective of the intrinsic ultimate cause of death. In other words, with the evolution of the soul from material life to the Hereafter, the death of the body is a necessity to the subsequent transcendental necessity. Therefore, the intrinsic ultimate cause of death is the evolution of the soul, one of the functions and consequences of which is the leaving of the body by the soul and the death of the body. In the event of the death of the body and the death of souls, other complications will inevitably arise, such as the possibility of the emergence of other human beings or the lack of cruelty of the pious, other than that some have mistakenly considered them to be the inherent end of death. Thus, the cause of imminent death is the soul and its evolution.Unlikely actual cause of death is the Angel of death and other real causes of death. According to MullaSadra, the cessation of the force of Growth and Faculty, which are discussed in the natural sciences, are the underlying causes of death and are weak and convincing reasons, and they themselves can be justified by the inherent ultimate cause

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Necessity of Death
  • The Essential End of Death
  • The Efficient Causes of Death
  • Force of Growth and the Force of Faculty
  1. قرآن کریم.
  2. اسعدی، علیرضا (1359) «ملاصدرا و مسئله مرگ» نقد و نظر، سال21، شماره 1، ص123-92.
  3. جوادی‌آملی، عبدالله(1390) انسان از آغاز تا انجام، اسراء، قم.
  4. زمانی، زهره و اکبری، فتحعلی(1396) «جایگاه مرگ در روند حرکت استکمالی نفس از منظر ملاصدرا» اندیشه نوین دینی، سال 13، ش 49، صص6-43.
  5. سبزواری، ملاهادی(1375) شرح الاسماء، تحقیق نجفقلی حبیبی، دانشگاه تهران، تهران.
  6. صدرالمتألهین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1383) الاسفار الاربعه، تصحیح، تحقیق و مقدمه مقصود محمدی، و دیگران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  7. __________________ (1379) تفسیرالقرآن الکریم، تصحیح محمد خواجوی، نشر بیدار، قم.
  8. __________________ (1378) المظاهرالالهیه، تصحیح، تحقیق و مقدمه سیدمحمدخامنه‌ای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  9. __________________ (1385 الف) مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین؛ رساله الفوائد، تحقیق و تصحیح حامدناجی اصفهانی، حکمت، تهران.
  10. __________________ (1385ب) اسرارالآیات، تحقیق سید محمد موسوی، حکمت، تهران.
  11. __________________ (1386) مفاتیح‌الغیب، تصحیح، تحقیق و مقدمه نجفقلی حبیبی، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  12. __________________ (1384) شرح الاصول الکافی، تصحیح، تحقیق و مقدمه رضا استادی و محمود فاضل یزدی مطلق، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  13. فیض کاشانی، ملامحسن(1378) اصول المعارف؛ منتخباتی از آثار حکمای ایران، سیدجلال الدین آشتیانی، دفتر انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم.
  14. مصباح یزدی، محمدتقی(1365) آموزش فلسفه، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران.

مطهری، مرتضی(1398) قیام و انقلاب مهدی(ع) از دیدگاه فلسفه تاریخ، صدرا، تهران.