پاس‌داشتِ مسئولیت معرفتی از راه برون‌گرایی معرفتی؛ پژوهشی در اندیشه آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ادیان و مذاهب

2 استادیار گروه فلسفه دین دانشگاه ادیان و مذاهب.

3 دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب

چکیده

مسئولیت معرفتی یکی از مباحث مهم معرفت‌شناسی معاصر است. در رویکرد برون‎گرایانه در معرفت‎شناسی به جای تاکید بر وظایف معرفتی بر نحوه تحقق باورهای فاعل شناسا تاکید دارد. در این رویکرد آن چه اهمیت دارد نحوه تحقق باورهای ما و عوامل موثر بر روند باورسازی است. ارزش معرفتی یک باور با توجه به عوامل پیدایی آن معلوم می‎گردد. در این رویکرد داشتن قرینه لزوما به معنای وصول به باورهای صادق و در نهایت افزایش باورهای صادق و کاهش باورهای کاذب نیست. در این نگاه هر چند که به نظر می‌رسد مسئولیت معرفتی رنگ می‌بازد اما می‌توان از نوع دیگری از مسئولیت معرفتی سخن گفت که می‌توان آن را مسئولیت معرفتی باواسطه تلقی کرد. هدف این مقاله این است که با روش تطبیق آراء معرفت‌شناسان برون‌گرا و استاد جوادی آملی نشان دهد آیت الله جوادی آملی برفرآیند معرفت و عوامل بیرونی موثر در معرفت تأکید دارد و مسئولیت معرفتی را از منظر برون‌گرایانه متوجهِ فاعل شناسا می‌داند. رعایت تقوای علمی که شامل کسب فضایل اخلاقی- عقلانی و پرهیز از رذایل عقلانی است از جمله مسئولیت‎هایی است که مورد توجه ایشان به عنوان عوامل غیر معرفتی موثر در فرآیند معرفت بوده است.
کلیدواژه‌ها: مسئولیت معرفتی، برونگرایی، معرفت‌شناسی فضیلت‌محور، فضایل عقلانی، جوادی آملی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conservation of epistemic responsibility by external epistemic in point of view of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • zeinab askarian 1
  • naeime pormohamadi 2
  • mohamadmahdi alimardi 3
1 دانشجوی دکتری
2 استادیار گروه فلسفه دین دانشگاه ادیان و مذاهب.
3 دانشیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه ادیان و مذاهب
چکیده [English]

Epistemic duty issue is one of the most important subjects in epistemology. In contrast to the externalism approach, which emphasizes on epistemic duty and responsibility for justification of a belief, the internalism approach regarding epistemology is emerging which focus on the way accepting belief based on cognitive subject rather than epistemic duty. Important issues in this approach are the way of accepting belief and effective factors on the making belief trend. The epistemic value of a belief is determined based on emerging factors. In this approach, providing any justification not necessarily leads to true beliefs eventually finally increasing true beliefs and decreasing false beliefs. Despite in seem that epistemic duty is emerging. Ayatollah Javadi Amoli has an internalism approach and considers that justifications are required to have a belief. On the other hand, as Muslims hakim philosophers does not ignore epistemic process and external effective factors on knowledge. In epistemic process, he considers not epistemic external factor including health of senses, avoiding of sin and access to coaching else.

کلیدواژه‌ها [English]

  • epistemic responsibility
  • externalism
  • intellectual vertue
  • Ayatolah Javadi Amoli
  1. اکبری، رضا (1386)، ایمان گروی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم.
  2. اوریت، نیکولاس و فیشر، الیک (1389)، نگاهی انتقادی به معرفت‌شناسی جدید، ترجمه حسن عبدی، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم.
  3. باتلی، هتر(1397)، فضیلت بررسی های اخلاقی و معرفت شناختی، ترجمه امیرحسین خداپرست، نشر کرگدن، تهران.
  4. پورسینا، زهرا (1385)، تاثیرات معرفت شناختی گناه در اندیشه غزالی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
  5. پورمحمدی،نعیمه (1392)، آتوریته معرفتی زاگزبسکی، نشریه هفت آسمان، شماره 58.
  6. پویمن، لوئیس(1387)، معرفت‌شناسی (مقدمهای برنظریه شناخت)، ترجمه رضا محمدزاده، دانشگاه امام صادق(ع)،تهران.
  7. پولاک، جان و کراز، جوزف (1385)، نظریه های امروزی شناخت، ترجمۀ علی حقی، بوستان کتاب، قم.
  8. زاگزبسکی،لیندا (1398)، فضایل ذهن، تحقیقی در ماهیت فضیلت و مبانی اخلاقی معرفت، ترجمه امیرحسین خداپرست، نشر کرگدن، تهران، چاپ سوم.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، نشر اسرا، قم، چاپ دوم.
  10. ــــــــــــــــــ (1392)، معرفت‌شناسی در قرآن، نشر اسراء، قم، چاپ هشتم.
  11. ــــــــــــــــــ (1385)، تفسیر انسان به انسان،نشر اسرا، قم.
  12. ــــــــــــــــــ (1387)، حیات حقیقی انسان در قرآن، نشر اسراء، قم، چاپ چهارم.
  13. ــــــــــــــــــ (1388)، صورت و سیرت انسان در قرآن، نشر اسرا، قم، ،چاپ ششم.
  14. ــــــــــــــــــ (1391)، تفسیر تسنیم، نشر اسرا، قم.
  15. ــــــــــــــــــ (1389)، مراحل اخلاق در قرآن، نشر اسرا، قم.
  16. ــــــــــــــــــ (1398)، وحی و نبوت در قرآن،نشر اسراء، قم.
  17. ــــــــــــــــــ (1376)، رحیق مختوم، نشر اسرا، ، قم.
  18. خندان، علی اصغر(1384)، مغالطات، موسسه بوستان کتاب، قم.
  19. دنسی، جاناتان(1385)، آشنایی با معرفت‌شناسی معاصر، ترجمۀ حسن فتحی، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز.
  20. شیرازی،صدرالدین(1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت.
  21. ملایوسفی مجید و دیگران (1391) ، مطهری و اخلاق باور، حکمت معاصر ، شمارة اول سال سوم.
  22. منصوری، بیژن (1394)، بررسی و تحلیل درونگرایی و برونگرایی معرفت‌شناختی از دیدگاه ابن سینا، فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال نوزدهم، شمارة سوم.
  23. وین رایت، ویلیام(1385) ، عقل و دل، ترجمه محمد هادی شهاب، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم.
  24. BAEHR, JASON (2011), THE INQUIRING MIND on Intellectual Virtues and Virtue Epistemology. Published in the United States by Oxford University Press Inc., New York.
  25. John (2007). Believing by faith An Essay in the Epistemology and Ethics of Religious Belief. Published in the United States by Oxford University Press Inc., New York.
  26. DePaul, Michael and Zagzebski, Linda (2007). Intellectual Virtue Perspectives from Ethics and Epistemology. Published in the United States by Oxford University Press Inc., New York.
  27. William .j. (1995), reason and the heart: a prolegomenon to a critique of passional reason, Ithaca and London, Cornell University press.
  28. Harvey, Van A. (2008). ‘The Ethics of Belief and Two Conceptions of Christian Faith’, Int J Philos Relig, 63.
  29. Hetherington, Stephen (2001).Good Knowledge, Bad Knowledge. the United States, Oxford University Press Inc., New York.
  30. Dancy, Jonathan; Ernest Sosa & Matthias Steup (2010). A Companion: to Epistemology. Blackwell Publishing LTD. Second Edition.
  31. Zagzebski, (2004), divine motivation theory, Cambridge university press, Cambridge.
  32. Zagzebski,l.(1996), virtue of the mind, Cambridge university press,Cambridge