هگل ایرانی؛ گزارش و وصف گفت‌وگوی شهید مطهری با هگل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه غرب پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. پژوهشکده غرب شناسی و علم پژوهی.

2 دانش‎آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات، گروه فلسفه، تهران، ایران.

3 استاد گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی. تهران. ایران.

چکیده

بیش از یک و نیم قرن از آشنایی و مواجهه ایرانیان با اندیشه هگل می‌گذرد. در این یک‌ و نیم قرن، نحوه مراجعه «ما» ایرانیان به هگل ، تحولاتی داشته است لذا جا دارد پس از این همه هگل پژوهی و ترجمه هگل و هگل‌خوانی، دست به یک ارزیابی از نسبتی که با هگل ساخته‌ایم بزنیم و بپرسیم؛ آیا ما توانسته‌ایم پس از این همه، هگل را از آن خود کنیم؟ به بیان دیگر آیا می‌توان در عداد سنت‌های تفسیری گوناگونی که از هگل وجود دارد مثلا هگل راست و چپ و پیر و جوان و انگلیسی و فرانسوی و غیره، سخن از یک هگل ایرانی یا ایرانی-اسلامی به میان آورد؟ پاسخ به این پرسش ، لوازم نظری گوناگونی دارد که یکی از مهم‌ترین‌شان، بررسی خوانش‌هایی است که از اندیشه هگل در بستر و سنت فلسفه اسلامی رخ داده است. از آنجا که فضای غالب فکری ما در این یک دو سده، صدرایی بوده است، این قبیل خوانش‌ها عمدتا در بستر حکمت متعالیه رخ داده لذا کار خود را متمرکز بر سنجش خوانش‌های صدرایی از هگل قرار دادیم. مطهری یکی از متفکران معاصر سنت صدرایی است که در آثارش، به استقبال هگل رفته و با مبانی صدرایی، به خوانش هگل پرداخته است. از همین رو، مطهری یکی از متفکرانی است که گزارش و وصف مواجهه‌اش با هگل، برای نیل به مقصود مذکور، ضرور است و در این اثر، در پی تحقق این ضرور هستیم تا بتوانیم به یک ارزیابی دقیق از هگل خوانی‌های ما در بستر حکمت متعالیه برسیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Iranian Hegel; Report and description of Shahid Motahari's dialogue with Hegel

نویسندگان [English]

  • seyyed Mohammad Taqi chawoshi 1
  • Ali Chavoshi 2
  • Nasrullah Hekmat 3
1 Member of the faculty of the Institute of Humanities and Cultural Studies. Western Studies and Science Research Institute
2 . Master's student, Shahid Beheshti University, Faculty of Literature, Department of Philosophy, Tehran, Iran.
3 . Professor of the Department of Philosophy, Faculty of Literature, Shahid Beheshti University.
چکیده [English]

More than a century has passed since Iranians encountered and became familiar with Hegel's thought. During this period, the way "we" Iranians refer to Hegel has undergone changes, so after all this Hegel research and translation of Hegel's writings and reading of Hegel, we should evaluate the connection and relationship we have with Hegel and ask: do we Have we been able to intellectually own Hegel after all this? In other words, is it possible to mention an Iranian or Iranian-Islamic Hegel among the various interpretation traditions of Hegel, such as right and left, old and young, English and French, etc.? The answer to this question has various theoretical tools, one of the most important of which is the study of Hegel's thought in the context and tradition of Islamic philosophy. Since our dominant intellectual space in these two centuries has been Sadra'i, such readings mainly occurred in the context of Mulla Sadra's philosophy, so we also focused our work on evaluating Sadra's readings of Hegel. Motahari is one of the contemporary thinkers of the Sadrai tradition who welcomed Hegel in his works and studied Hegel with Sadrai principles.

Therefore, Motahari is one of the thinkers whose report and description of his encounter with Hegel is necessary to achieve the aforementioned purpose, and in this work, we seek to fulfill this necessity so that we can reach an accurate assessment of one of the most important interpretations of Sadra's Hegel.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Hegel
  • Motahari'؛ s reading of Hegel
  • Mulla Sadra
  • Motahari
  • conversation
  • idealism
  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله بن علی، (1394). دانش‌نامه اعلایی، چاپ اول، تهران: نشر مولی.
  2. زنوزی، علی بن عبدالله (1397). بدایع الحکم، ج1، چاپ اول، قم: نشر بوستان کتاب.
  3. مطهری، مرتضی (1367). شرح مبسوط منظومه. دوره 4 جلدی، چاپ پنجم. تهران: انتشارات حکمت.
  4. _____________ (1387). اصول فلسفه و روش رئالیسم. ج5 و6 و 9 از مجموعه آثار، قم: انتشارات صدرا.
  5. _____________ (1387). شرح منظومه، ج1 و 2 از مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا.
  6. _____________ (1389). علل گرایش به مادی گری، چاپ سی‌وسوم، قم: انتشارات صدرا.
  7. _____________ (1389). نقدی بر مارکسیسم، چاپ هفتم، قم: انتشارات صدرا.
  8. _____________ (1390). اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج1 تا ج4، چاپ پانزدهم، قم: نشر صدرا
  9. _____________ (1395). شرح منظومه، چاپ22، قم: انتشارات صدرا.
  10. _____________ (1399). درسهای الهیات شفا، دوره دو جلدی. چاپ اول، قم: نشر صدرا.