بررسی تطبیقی هویت و ویژگی‌های شناخت از منظر صدرا و روان شناسی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 * دانشجوی دکتری فلسفه جامعه المصطفی العالمیه.قم. ایران.

2 دانش آموخته دکتری فلسفه از جامعه المصطفی العالمیه.

3 استادیار گروه فلسفه اسلامی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی شناخت از منظر حکمت متعالیه و روان‌شناسی‌شناختی، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، انجام شده است و پرسش اصلی اینست: شناخت در مکتب صدرایی و روان‌شناسی‌شناختی، دارای چه هویت و ویژگی‌های منطبق یا غیر منطبق به هم، می باشد؟ صدرا مبتنی بر نگاه انسان‌شناختی خاص خود و ابعاد وجودی انسان، شناخت را به حضوری و حصولی تقسیم می‌کند و فراتر از بُعد فیزیکال شناخت از ابعاد تجردی و غیر فیزیکال آن نیز سخن می‌گوید، اما در روان‌شناسی شناختی تنها به بعد فیزیکال شناخت اشاره شده و با استفاده از روش تجربی و متناسب با ساختارهای تجربه‌پذیر انسان، به تحلیل این مساله التفات شده است. حکمت متعالیه ابزار شناخت را حس، قلب، عقل و قرآن دانسته و شناخت حقیقی انسان را متاثر از اتحاد با عقل فعال و همسویی با مبادی مجرده میداند، درحالی که روان‌شناسی شناختی ابزار شناخت را تنها حواس پنجگانه می داند که به سیستم عصبی انسان مربوط است؛ هشیاری، توجه، حافظه زبان و تصمیم‌گیری را جزء مسائل مرتبط با شناخت می‌داند. در حکمت متعالیه خیال در عین زمینه‌ساز بودن برای آفرینش‌گری عقل، در مراحل بعد به‌عنوان ابزاری برای اتصال به عالم خیال به کار می‌رود که از ساحتی فراتر از بعد فیزیکال برخوردار است؛ اما در روان‌شناسی شناختی تخیل تنها یک فرایند سیستم عصبی برای به وجود آوردن تصاویر در مغز است.



کلیدواژه‌ها: شناخت ،حکمت متعالیه، روان شناسی شناختی،تجرد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative study of identity and cognitive characteristics from the perspective of sadra and cognitive psychology

نویسندگان [English]

  • Anbia Alimi 1
  • Sayed Asif Ehsani 2
  • Sayed Ahmad Ghafari 3
1 . Ph.D. student in the al Mustafa international University.Qom. Iran.
2 . Ph.D. of Philosophy from the al Mustafa International University.
3 translates to "Assistant Professor in the Department of Islamic Philosophy at the Institute for Wisdom and Philosophy in Iran.
چکیده [English]

Abstract
The research aims to investigate cognition from the perspective of transcendental wisdom and cognitive psychology with a descriptive-analytical method and is an answer to the main question that "cognition in the Sadrai school and cognitive psychology, what identities and features are compatible or incompatible". Beyond the physical dimension of cognition, Sadra paid attention to other dimensions of human existence that are related to cognition, and by dividing cognition into presence and acquisition, he gave it an abstract dimension and argued. He proves the immunity of science and human knowledge. In cognitive psychology, only the physical dimension of cognition is mentioned, and this problem is analyzed from the physical method and paying attention to human experiential structures. Transcendental wisdom considers sense, heart, intellect, and the Qur'an to be the means of cognition, and the true knowledge of man is connected to revelation. Cognitive psychology considers the means of cognition to be only the five senses, which are related to the human nervous system. Consciousness, attention, language memory and decision-making are among the issues related to cognition. In the transcendental wisdom, imagination, while being a foundation for the creation of reason, is used in later stages as a tool to connect to the world of imagination, which has a dimension beyond the physical dimension; But in cognitive psychology, imagination is only a process of the nervous system to create images in the

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognition
  • Hikmat e motaaliya
  • cognitive psychology
  • Immaterial

مراجع

  1. ابن سینا، حسن بن عبدالله، (1379)، التعلیقات، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، قم.
  2. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1308ق)، لسان العرب، دارالفکر للطباعه و النشر والتوزیع، بیروت.
  3. آندره و کاوانا، اوجنیو و آندره نائی، (1396)، نظریه‌های آگاهی در فلسفه ذهن و مغزپژوهی امروز، ترجمه سعید صباغی پور و عبدالرحمن نجل رحیم، ارجمند، تهران.
  4. ایروانی، محمود، (1385)، روان شناسی احساس و ادراک، انتشارات سمت، تهران.
  5. برومند، محمدتقی، (1357)، شناخت و مقوله‌های فلسفی، شباهنگ، تهران.
  6. پور افکاری، نصرت‌الله (1380)، فرهنگ جامع روان‌شناسی روان‌پزشکی، فرهنگ معاصر، تهران.
  7. جوادی آملی، عبد الله (1372)، رحیق مختوم، بخش سوم از جلد ششم، ویراستار محسن غرویان، انتشارات الزهراء، چاپ اول، قم.
  8. حاتمی، محمدرضا، (1385)، معمای روان‌شناسی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم.
  9. خرازی و دولتی، سید کمال و رمضان، (1388)، راهنمای روان‌شناسی شناختی و علوم شناختی، جهاد دانشگاهی، تهران.
  10. خرازی، کمال، (1383) نظریه ملاصدرا در باب رابطه نفس و بدن و پیامدهای آن در روانشناسی، مجموعه مقالات همایش جهانی حکیم ملاصدرا، چاپ اول، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  11. آل سو، رابرت، (1388)، روان‌شناسی شناختی، مترجم فرهاد ماهر، رشد، تهران.
  12. دیزج و محمودی، گلی و فرحناز، (1391)، روان شناسی زبان، انتشارات رشد، تهران.
  13. سبحانی تبریزی، جعفر، (1383)، شناخت در فلسفه اسلامی، موسسه تحقیقاتی امام صادق ع، قم.
  14. سیف نراقی و نادری، مریم و عزت‌الله، (1369)، روان‌شناسی احساس و ادراک از دیدگاه روان‌شناسی، بدر، تهران.
  15. سیف، علی اکبر، (1369) تعریف و طبقه بندی تفکر، مجله علمی پژوهشی دانشنامه، دانشگاه آزاد اسلامی، سال اول، شماره 2.
  16. ساعتچی، محمود، (1362)، اصول روان شناسی، انتشارات امیرکبییر، دانشگاه تهران.
  17. شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1981م)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج 1، 2، 3، 6، 8، 9، دار احیاء التراث، بیروت.
  18. ـــــــــــــــــ، (1393)، شرح الهدایه، ج2، تصحیح و تحقیق مقصود محمدی، باشراف سید محمد خامنه‌ای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  19. ـــــــــــــــــ ، (1378)، المظاهر الالهیة، مصحح سید محمد حسینی، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  20. ـــــــــــــــــ، (1354)، المبدا و المعاد، انجمن حکمت و فلسفه ایران، تهران.
  21. ـــــــــــــــــ، (1392)، رساله سه اصل، تصحیح و تعلیق محمد خواجوی، مولی، تهران.
  22. ـــــــــــــــــ،1386، مفاتیح الغیب، ج2، تصحیح نجفقلی حبیبی، با اشراف سید محمد خامنه‌ای‌، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  23. شجاعی، محمد صادق، (1386)، شناخت از منظر فلسفه روان شناسی و اسلام، مجله معرفت، سال شانزدهم، شماره 119.
  24. طالبی، محمدحسین، (1380)، معرفت چیست؟، مجله معرفت، شماره 42.
  25. طباطبایی، سید محمد حسین، (1404ق، ص 240-239)، نهایة الحکمه، موسسه النشر الاسلامی، قم.
  26. عبدالکریم، عثمان، (1390)، روان‌شناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان اسلامی، مترجم سید محمدباقر حجتی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  27. عبودیت، عبدالرسول، (1394)، درآمدی به نظام حکمت صدرائی، ج3، موسسه امام خمینی و سازمان سمت، قم.
  28. ـــــــــــــــــ، (1389)، خطوط کلی حکمت متعالیه، چاپ اول، سمت و موسسه امام خمینی، قم.
  29. غفاری و مازیار، حسین و امیر، (1395)، معرفت شناسی در فلسفه اسلامی، ناشر حکمت، چاپ اول، تهران.
  30. قلی زاده، فرض الله، (1381)، روان شناسی، انتشارات احرار، تهران.
  31. محسنی، نیک چهره، (1382)، نظریه‌ها در روان‌شناس رشد، پردیس، تهران.
  32. مصباح یزدی، محمدتقی، (1376)، آموزش فلسفه، آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، قم.
  33. هافمن کارل و همکاران، (1379)، روان شناسی عمومی، ترجمه گروه مترجمان، انتشارات امیرکبیر، تهران.
  34. a history of thinking. in r. j.sternberg & e.e.smith, the psychology of human thought. New York: Cambridge university press.dellarosa, d. (1988)
  35. hayes,.j.r. (1986). The complete prolem solver. Homewood, il: Dorsey.
  36. Cognitive Psychology Edited by Nick Braisby and Angus Gellatly, Published by Oxford University Press, Oxford in association with The Open University, Milton Keynes, First published 2005.
  37. Cognitive Psychology, the textbook of the College of Canyons. California Community Colleges Chancellor’s Office Chancellor Diane Van Hook

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار