تبیین برهان صدیقین و شواهد قرآنی آن از منظر آیت الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدرسی مبانی نظری دانشگاه معارف اسلامی قم

2 استاد سطح عالی حوزه علمیه قم و مرکز آموزش عالی اسراء

چکیده

برهان صدیقین در مقام اثبات وجود خدا بدون وساطت مخلوقات است. فارابی، این منهج را طرح و ابن سینا با تقریر برهان «امکان و وجوب» مدعی اقامه این برهان شد، که صدیقین بودن آن، مورد اعتراض ملا صدرا قرار گرفت و نهایتاً خودِ ملا صدرا و پس از ایشان، علامه طباطبایی هر یک تقریر جدیدی از این برهان را ارائه فرمودند. حضرت آیت الله جوادی آملی از طرفی در مباحث برهانی، با همان ملاکی که ملا صدرا در صدیقین بودن برهان ابن سینا مناقشه کرده بود، در خود برهان ملا صدرا مناقشه نموده اند و نهایتاً بر برهان علامه طباطبایی تأکید می ورزند و از طرفی دیگر در مباحث تفسیری به بیان شواهد قرآنی بر این برهان پرداخته اند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در صدد پاسخ به این سوال قرار گرفته است: تبیین برهان صدیقین و شواهد قرآنی آن از منظر آیت الله جوادی آملی چگونه است؟ که در مقام پاسخ پس از تقریر برهان صدیقین از منظر آیت الله جوادی آملی، به تبیین شواهد قرآنی آن با توجه به آیه 45 سوره فرقان و 53 سوره فصلت و توضیح وجه شهادت و دلالت هر کدام از آیات بر مدّعا، همت گمارده است، تا اولاً نمونه‎ای از عقلانی بودنِ مفاهیم قرآن، ثانیاً جلوه‎ای از تفکیک ناپذیری قرآن و برهان به صورت عینی و مصداقی، و ثالثاً جنبه‎ای از اعجاز علمی این کتاب آسمانی را نمایان سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Proving the Siddikin Argument in the Quran from the point of view of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • ahmad maleky 1
  • ahmad maleky 2
1 ostad
2 ostad
چکیده [English]

Siddiqui's argument is proof of the existence of God without the mediation of creatures. Al-Farabi proposed this method and Ibn Sina claimed to have established this argument by presenting the proof of "possibility and obligation", which was objected to by Mullah Sadra, and finally, Mullah Sadra himself and after him, Allameh Tabataba'i, each presented a new version. They presented this proof. Hazrat Ayatollah Javadi Amoli, on the one hand, in argumentative debates, has disputed with the same criteria that Mulla Sadra disputed in Ibn Sina's argument of being a Siddiqui, in Mulla Sadra's argument itself, and finally emphasizes the argument of Allameh Tabataba'i, and on the other hand, in arguments Tafsir has discussed the Qur'anic evidence on this argument. This research, with descriptive and analytical method, aims to answer this question: How is the explanation of Siddikin's argument and its Quranic evidence from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli? As a response, after the presentation of Siddikin's argument from the point of view of Ayatollah Javadi Amoli, he has endeavored to explain its Quranic evidence with regard to verse 45 of Surah Furqan and 53 of Surah Al-Fazlat and to explain the testimony and implications of each of the verses on the claim, so that Firstly, it is an example of the rationality of the concepts of the Quran, secondly, it is a manifestation of the inseparability of the Quran and proof in an objective and exemplary manner, and thirdly, it shows an aspect of the scientific miracle of this divine book.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Siddikin Argument
  • Javadi Amoli
  • Mullah Sadra
  • Allameh Tabatabai
  • Quran
  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمد بن على، 1398ق. التوحید، جامعه مدرسین قم.
  3. ابن سینا، حسین بن عبد الله، 1381، الإشارات و التنبیهات، ب‍وس‍ت‍ان‌ ک‍ت‍اب‌، قم
  4. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، 1404ق، تحف العقول، جامعه مدرسین، قم.
  5. ابن طاووس، علی بن موسی، 1418ق، اقبال الأعمال، دار الحجة للثقافة، قم.
  6. ــــــــــــــــــــــــــ، 1330 ق، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، جامعه مدرسین، قم.
  7. ابن عربى، محیى الدین، بی تا، تفسیر ابن عربی، دار صادر، بیروت.
  8. ــــــــــــــــــــ، 1946م، فصوص الحکم، دار إحیاء الکتب العربیة، قاهره.
  9. ــــــــــــــــــــ، 1946م، فصوص الحکم، دار إحیاء الکتب العربیة، قاهره.
  10. آشتیانی، مهدی، 1390، تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری، المؤتمر العلامة الآشتیانی، قم.
  11. ــــــــــــــ، 1390ش، تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری، المؤتمر العلامة الآشتیانی (ره)، قم.
  12. جوادی آملی، عبد الله، 1393، تحریر رسالة الولایة، نشر اسراء، قم.
  13. ـــــــــــــــــــ، 1398، تبیین براهین اثبات خدا، نشر اسراء، قم.
  14. ـــــــــــــــــــ، 1399، توحید در قرآن، نشر اسراء، قم.
  15. ـــــــــــــــــــ، 1400، تسنیم، اسراء، قم.
  16. ـــــــــــــــــــ، 1368، شرح حکمت متعالیه اسفار اربعة، انتشارات الزهراء(س)، تهران.
  17. ـــــــــــــــــــ، 1390، عین نضاح تحریر تمهید القواعد، نشر اسراء، قم.
  18. حلى، حسن بن یوسف، 1382، کشف المراد، موسسه امام صادق، قم.
  19. زنوزی، عبد الله ابن بیرمقلی باباخان، 1381ش، انوار جلیه، امیر کبیر، تهران.
  20. سبحانی، جعفر، 1400ق، معالم التوحید فی القرآن الکریم، مطبعة الخیام، قم.
  21. صدر الدین، محمد بن ابراهیم، 1387، إیقاظ النائمین، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  22. ــــــــــــــــــــــ، 1363ش، المشاعر، شرح عماد الدوله، امامقلى بن محمد على، طهورى، تهران.
  23. ــــــــــــــــــــــ، 1368ش، الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعة، مکتبة المصطفوی، قم.
  24. ــــــــــــــــــــــ، 1378ش، المظاهر الالهیه فى اسرار العلوم الکمالیه، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  25. ــــــــــــــــــــــ، 1389، اسرار الآیات، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  26. طباطبایی، محمد حسین، 1419ق، رسالة فی التوحید، مؤسسة النعمان، بیروت.
  27. ــــــــــــــــــــــ، 1360ق، رسالة الولایة، موسسه اهل البیت، قم.
  28. ــــــــــــــــــــــ، 1378، شیعه در اسلام، جامعه مدرسین، قم.
  29. ــــــــــــــــــــــ، 1414ق، بدایة الحکمة، جامعه مدرسین، قم.
  30. ــــــــــــــــــــــ، 1416ق، نهایة الحکمة، جامعه مدرسین، قم.
  31. ــــــــــــــــــــــ، 1417ق، توحید علمى و عینى در مکاتیب حکمى و عرفانى، علامه طباطبایى، مشهد.
  32. ــــــــــــــــــــــ، 1387ش. اصول فلسفه رئالیسم، بوستان کتاب، قم.
  33. ــــــــــــــــــــــ، 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت.
  34. طبرسى، فضل بن حسن، 1372، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران.
  35. عشاقی اصفهانی، حسین، 1387، دویست و شانزده برهان به شیوه صدیقین بر وجود خدا، حسین عشاقی، قم.
  36. فارابی، محمد بن محمد، 1405ق، فصوص الحکم، بیدار، قم.
  37. کلینى، محمد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، تهران.
  38. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، 1403ق، بحار الأنوار، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
  39. ـــــــــــــــــــــــــــــ، 1423ق، زاد المعاد مفتاح الجنان، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
  40. مصباح یزدی، محمد تقی، 1405ق، تعلیقة علی نهایة الحکمة، موسسه در راه حق، قم.
  41. ــــــــــــــــــــــ، 1383ش، آموزش فلسفه، انتشارات أمیر کبیر، تهران.
  42. مطهری، مرتضی، 1372ش، مقالات فلسفی، مجموعه آثار، ج‏13، صدرا، قم.
  43. مکارم شیرازى، ناصر، 1371، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، تهران.
  44. نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، بی تا، تجرید الاعتقاد، مکتب الأعلام الإسلامی، تهران.