نقد و بررسی دیدگاه فرهنگستان علوم اسلامی در علم دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته حکمت متعالیه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

2 دانشیار فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره

چکیده

سید محمدمهدی میرباقری با بسط نظریه مرحوم سید منیرالدین حسینی، علم دینی را به گونه‌ای خاص تعریف و تبیین کرده است که به نظریه فرهنگستان علوم اسلامی مشهور است. این مقاله درصدد تحلیل و بررسی مبانی و اصول این نظریه و نشان دادن نقاط قوت و ضعف آن است. در تحقیق حاضر ابتدا سعی شده تا تصویر روشنی از این نظریه و استدلال‌های آن به دست داده شود، و سپس با دقت در اصطلاحات به‌کاربرده شده، مبادی تصوری آن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با موشکافی استدلال‌های این نظریه نشان داده می‌شود که برخی از مبادی تصدیقی آن مشتمل بر مغالطاتی است که به نتایجی غیرمنطقی می‌انجامد. در پایان نیز به برخی لوازم غیرقابل قبول این نظریه اشاره شده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critique of the Islamic Sciences Academy's view in religious science

نویسندگان [English]

  • Abbas Geraei 1
  • Ali mesbah 2
1 imam khomeini education and research institute
2 Associate Professor of Imam Khomeini Educational and Research Institute
چکیده [English]

Abstract
Seyyed Mohammad Mehdi Mirbagheri, by expanding the theory of the late Seyyed Monir al-Din Hosseini, has defined and explained religious science in a special way, which is known as the theory of the Academy of Islamic Sciences. This article seeks to analyze the foundations and principles of this theory and show its strengths and weaknesses. In the present study, first an attempt has been made to give a clear picture of this theory and its arguments, and then the imaginary principles of it have been carefully examined in the terms used. A closer look at the arguments of this theory also shows that some of its affirmative principles include fallacies that lead to irrational conclusions. Finally, some unacceptable implications of this theory are mentioned

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science"
  • Religious Science"
  • "
  • Academy of Islamic Sciences"
  1. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1376)، الإلهیات من کتاب الشفاء، محقق: حسن حسن‌زاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علیمة قم.
  2. ایمان، محمدتقی(1391)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  3. باقری، خسرو (1382)، هویت علم دینی: نگاهی معرفت‌شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  4. بستان، حسین(1390)، گامی به‌سوی علم دینی (2): روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  5. ــــــــــــ(1392)، نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی با تطبیق بر جامعه شناسی خانواده، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  6. بیات، حمید (1391)، نقد و بررسی نظریه علم دینی در فرهنگستان علوم اسلامی (پایان‌نامه)، قم، دانشگاه معارف اسلامی.
  7. تفتازانی، مسعودبن‌عمر (1416ق)، المطول، قم، مکتبة الداوری.
  8. حسین‌زاده، محمد (1393)، مؤلفه‌ها و ساختارهای معرفت بشری؛ تصدیقات یا قضایا، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  9. ــــــــــــــــ (1386)، کاوشی در ژرفای معرفت‌شناسی2: منابع معرفت، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  10. ــــــــــــــــ (1388)، معرفت‌ بشری؛ زیرساخت‌ها، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  11. سهروردی، یحیی‌بن‌حبش (1392)، حکمة الإشراق (تعلیقه ملاصدرا)، شارح: قطب‌الدین شیرازی؛ صدرالدین شیرازی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  12. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم(1368)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، 9 جلد، قم، مکتبة المصطفوی.
  13. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1360)، شواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مصحح: جلال‌الدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
  14. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1363)، مفاتیح الغیب، مصحح: محمد خواجوی، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  15. طباطبایی، محمدحسین(1416ق)، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
  16. فارابی، ابونصر(1408ق)، المنطقیات، مصحح: محمدتقی دانش‌پژوه، قم، کتابخانة آیت‌الله مرعشی نجفی.
  17. مجمع عالی حکمت اسلامی(1393)، علم دینی: دیدگاه‌ها و تحلیل‌ها، قم، انتشارات حکمت اسلامی.
  18. مصباح‌یزدی، محمدتقی(1379)، آموزش فلسفه، چاپ دوم، 2 جلد، تهران، چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
  19. ـــــــــــــــــــــ(1380)، اخلاق در قرآن (جلد اول)، نگارش: محمدحسین اسکندری، چ هشتم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  20. موحدابطحی، سیدمحمدتقی(1394)، «نسبت نظریه فرهنگستان علوم اسلامی درباره علم دینی با واقع گرایی معرفت شناختی»، راهبرد فرهنگ، سال هشتم، شماره 32.
  21. ــــــــــــــــــــــــــ(1389)، «اراده گرایی، به مثابه مبنایی برای علم دینی در نظریه فرهنگستان علوم اسلامی»، معرفت کلامی، شماره 4.
  22. میرباقری، سیدمحمدمهدی (1391)، علوم دینی و ملاک دینی بودن آن؛ در مناظره‌هایی در باب علم دینی، به کوشش خسرو باقری، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  23. ــــــــــــــــــــــــــ(1394)، نسبت دین با علم و فناوری: مبانی مفهومی نظریة علم دینی، تمدن نوین اسلامی، قم.
  24. ـــــــــــ­­­ــــــــــــــ(1387)، جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناختی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  25. Ayer, Alfred Jules, (1952), Language, truth and logic, New York, Dover.
  26. Plantinga, Alvin (1984), "Advice to Christian Philosophers," Faith and Philosophy: Journal of the Society of Christian Philosophers: Vol. 1: Iss. 3, Article1.
  27. Barnes, Jonathan (1984), The complete Works of Aristotle, Metaphysics, Princeton, Princeton University Press.
  28. Horwich, Paul (1994), Truth, USA: Dartmouth College.