تبیین نظریه‌‌ رابطه ذاتی نفس و بدن با نقدی بر نظریات ابن سینا و ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری الهیات دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران.

2 عضو هیئت علمی موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام و استاد حوزه علمیه مشهد. ایران.

3 دانش پژوه سطح سه موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام حوزه علمیه مشهد. ایران.

چکیده

در باب نحوه ارتباط نفس و بدن تاکنون نظریات گوناگونی از جانب حکما مطرح گردیده به گونه‌ای که برخی همانند ابن سینا چنین ارتباطی را بر اساس فضای اصالت ماهیت عرضی و از نوع راکب و مرکوب می‌داند و برخی دیگر همچون ملاصدرا در مقابل بر اساس فضای اصاله الوجود و نظریه جسمانیه الحدوث بودن نفس ذاتی می‌داند. این پژوهش مبتنی بر روش تحلیل اطلاعات و مقارنه آرا در پی آن است که نادرستی یا قابل دفاع نبودن هر دو نظریه مذکور را تبیین نماید و پس از آن نظریه رابطه ذاتی نفس و بدن را که تمایزات اساسی با نظریه ملاصدرا دارد تبیین کند. بر این اساس ابتدا نظریه ابن سینا در باب نحوه ارتباط نفس و بدن و اشکالات آن بیان می‌گردد پس از آن نظریه ملاصدرا در باب کیفیت ارتباط نفس و بدن تقریر می‌گردد تا به دنبال آن پیش‌فرضهای اصاله الماهوی در نظریه جسمانیه‌الحدوث ملاصدرا نمایان گردد و مورد انتقاد قرار گیرد. برای نقد ژرفتر بر نظریه ملاصدرا برخی ادله ملاصدرا بر حدوث نفس نیز مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد تا ناکارآمدی این ادله در اثبات حدوث نفس و به دنبال آن رابطه ذاتی نفس و بدنی که ملاصدرا در پی آن است مشخص گردد. در گام سوم نظریه رابطه ذاتی نفس و بدن که متمایز از نظریه ملاصدرا است در چهار بخش به تفصیل مورد بحث قرار می‌گیرد و تمایزات آن با نظریه ابن سینا و ملاصدرا تبیین می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining the theory of the intrinsic relationship between the soul and the body with a critique of the theories of Ibn Sina and Mulla Sadra

نویسندگان [English]

  • mohammad daneshnahad 1
  • mohammadHASAN VAKILI 2
  • HAMED ZARPOYAN 3
1 Theology Department, Faculty of Humanities, Yasouj University, Institute of Strategic Studies, Islamic Sciences and Education, Mashhad, Iran
2 Theology Department of the Institute for Strategic Studies of Islamic Sciences and Education, Mashhad, Iran
3 Institute of Strategic Studies, Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

So far, various theories have been proposed by the scholars about the relationship between the soul and the body, so that some, such as Ibn Sina, consider such a relationship based on the originality of transcendental nature and of the type of rider and composite, while others, such as Mulla Sadra, consider it based on the originality of existence. And the theory of the physicality of occurrence considers the soul to be inherent. This research is based on the method of information analysis and comparison of opinions in order to explain the inaccuracy or indefensibility of both theories and then to explain the theory of the intrinsic relationship between the soul and the body that has fundamental differences with Mulla Sadra's theory. On this basis, first Ibn Sina's theory on the relationship between the soul and the body and its defects is stated. To take. For a deeper critique of Mulla Sadra's theory, some of Mulla Sadra's arguments on the occurrence of the soul are also analyzed to examine the ineffectiveness of these arguments in proving the occurrence of the soul and the consequent inherent relationship between the soul and the body that Mulla Sadra seeks. In the third step, the theory of the intrinsic relationship between the soul and the body, which is different from Mulla Sadra's theory, is discussed in detail in four sections, and its differences with the theory of Ibn Sina and Mulla Sadra are explained.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "؛ The relationship between the soul and the body"؛ Step and occurrence"؛ Physicality of occurrence"؛ Mulla Sadra"؛ Ibn Sina"؛
  • "؛ Arc of revelation"

مراجع

  1. ابن سینا، ابوعلی(1398)،الالهیات من کتاب الشفاء، قم: موسسه بوستان کتاب.
  2. ـــــــــــــــ (1404ق)، الشفاء(الطبیعیات)، قم: مکتبة آیة الله المرعشى‏.
  3. اخوان الصفا(1412ق)، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، بیروت: الدار الاسلامیة.
  4. بحرانى، عبد الله(1413ق)‏، عوالم العلوم و المعارف والأحوال، قم: مؤسسة الإمام المهدى.
  5. رازی، فخرالدین(1411ق)، المباحث المشرقیة فی علم الاهیات و الطبیعیات، قم: انتشارات بیدار.
  6. رضا زاده، رضا ؛ مظفری فر، مهناز(1392)، آموزه ی اسلامی پیدایش نفس و نظریه فلسفی «جسمانیت حدوث نفس» صدرایی: سازگاری یا تعارض؟، شماره 36 ، صص53 -70، تهران: آینه معرفت.
  7. زکوی، علی اصغر(1384)، تحلیلی از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا در مسأله حدوث نفس، شماره 2، صص117 -140، قم: مجله انجمن معارف اسلامی.
  8. سبحانی فخر، قاسم؛ یساقی،هادی (1393)، تأمّلی در حدوث جسمانی نفس، قم: حکمت اسراء شماره 19، صص85-106.
  9. سهروردی، شهاب الدین(1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  10. شهرزورى، شمس الدین(1383)، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة، تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران‏.
  11. صدر المتألهین، محمد بن ابراهیم(1981م)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء تراث.
  12. صدر المتألهین، محمد بن ابراهیم(1360)، اسرار الآیات، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
  13. ____________________(1382)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، جلد نهم، تحقیق رضا اکبریان، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  14. __________________ (1383)، الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، جلد هشتم، تحقیق علی اکبر رشاد، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  15. ____________________(1391ق)، شرح اصول الکافی، تهران: مکتبه المحمودی.
  16. ____________________(1382)، الشواهد الربوبیه، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  17. ____________________(1361)، عرشیه، تهران: انتشارات مولی.
  18. ____________________(1375)، مجموعه رسائل فلسفی صدر المتألهین، تهران: انتشارات حکمت.
  19. ____________________(1363)، مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  20. طباطبایی، محمد حسین(1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  21. طوسى، نصیر الدین(1405ق)، تلخیص المحصل، بیروت: دارالاضواء.
  22. ____________(1371)، الجوهر النضید، قم: انتشارات بیدار.
  23. طیب‌نیا، محمدصالح(1397)، واکاوی تعارض جسمانیه الحدوث بودن نفس و خلقت ارواح قبل از ابدان، شماره 1، صص93-105، تهران: حکمت صدرایی.
  24. عبودیت، عبدالرسول(1395)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران: انتشارات سمت.
  25. فاضلی، اصغر(1389)، بررسی چالش های حدوث جسمانی نفس، شماره 58 ، صص59-84، قم: مجله قبسات.
  26. فیاضی، غلامرضا(1387)، ارزیابی ادله و مبانی نظریه حدوث نفس، شماره دوم، صص11-42، قم: معرفت فلسفی.
  27. گرگین، باقر؛ ناجی اصفهانی، حامد(1393)، تکامل نوعی انسان بر اساس نظریه‌ی جسمانیة الحدوث و روحانیة البقا بودن نفس، شماره 50 ، صص23 - 38 ، شیراز: مجله اندیشه دینی.
  28. مجلسى، محمد باقر (1403ق)، ‏بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  29. مجلسى، محمد باقر(1404ق)، ‏مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  30. معلمی، حسن(1389)، حدوث نفس قبل از بدن همراه بدن در امتداد بدن، قم: مجله قبسات.
  31. موسوی، هادی(1389)، بررسی نظریه جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس، شماره 4، صص78 – 102، قم: مجله نقد و نظر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار