استدلال ابن‎سینا بر ضرورت نبوت از طریق تَبَعی بودن وجود کائنات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، قم، ایران

چکیده

در آثار ابن‎سینا، به برهانی بر ضرورت نبوّت اشاره شده است که نه خود او و نه حکما و متکلمین دیگر، آن را به صورت کامل تقریر نکرده‎اند؛ اما از آنجا که ابن‎سینا به اصل برهان اشاره نموده و همه مبانی و مقدمات آن را در آثارش آورده، می‎توان برهان را به او نسبت داد. در این مقاله کوشیده‎ایم برهان مذکور را به روش عقلی تقریر و مبانی آن را تحلیل نماییم. این برهان مبتنی بر مبانی ذیل است: وجود کائنات و انسان‎ها، آمیخته بودن آن‎ها به شر، مقصود بالتَبَع و غایت ضروری بودن شرور، غایت بالذات بودن انسان کامل و عقل قدسی،  مقدمه بودن و سببیت موجودات مادی و عموم انسان‎ها برای وجود پیامبر بعنوان انسان کامل. نظر به مقدمات به کار گرفته شده در این برهان می‎توان آن را استدلال بر ضرورت نبوت ازطریق «مقصود بالعرض (یا: تبعی/ طفیلی) بودن موجودات طبیعی (یا: کائنات)» برشمرد، و یا برهانی از طریق «غایت بالذات بودن وجود نبی»، و یا تبیینی از طریق «وقوع شر» نامید. در این استدلال، وجود شر، تکیه‎گاهی برای اثبات ضرورت نبوت قرار گرفته است و بدین‎ترتیب از آنچه که معمولا چالشی برای دین‎داری تلقی می‎شود به مثابه فرصت استفاده شده است. با توجه به شواهد قرآنی و روایی دال بر مبانی این برهان، می‎توان آن را برهانی مُلهِم از معارف اسلامی(یا: نقلی) نیز دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Ibn Sina's argument for the necessity of prophecy through the subordination of the existence of the universe

نویسنده [English]

  • Yarali Kordfirozjaei
چکیده [English]

Ibn Sina's words refer to an argument for the necessity of prophecy that neither he nor other scholars and theologians have fully interpreted. This argument is based on: For the existence of the Prophet as a perfect human being. Since Ibn Sina has referred to the principle of argument and has brought all its principles and preconditions in his works, it can be attributed to him and according to the preconditions used in this argument, it can be argued on He called the necessity of prophecy by means of the transcendental (or: subordinate or: parasitic) nature of natural beings (or: the universe), or by the ultimate essence of the existence of the prophet, or by the occurrence of evil. In this argument, the existence of evil has become a fulcrum for proving the necessity of prophecy, and thus what has often been considered a challenge to religiosity has been used as an opportunity. According to the Qur'anic evidence and the narration of the evidence based on this argument, it can be considered inspired by Islamic teachings. In this article, we tried to interpret this argument rationally and analyze its principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophecy
  • Ibn Sina
  • Evil
  • The Perfect Man
  • Sacred Wisdom
  • Necessary End
  • Intrinsic End
  1.  

    1. ابن‌سینا، حسین‎بن عبدالله (1418 ) الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی. قم: مکتب الاعلام الاسلامی، مرکز النشر.
    2. ____________________ (1379)، النجاة، با ویرایش و دیباچه محمدتقی دانش پژوه. چاپ دوم. تهران، دانشگاه تهران.
    3. ____________________ (1429ق.)، الاشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی الزارعی. چاپ دوم. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
    4. ____________________ (1430ق). النفس من کتاب الشفاء، الطبیعیات، النفس، تصدیر و مراجعه ابراهیم مدکور. قم: ذوی القربی.
    5. ____________________ ( 1363)، المبداء و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران: دانشگاه مک گیل، مؤسسه مطالعات اسلامی، دانشگاه تهران.
    6. ____________________ (1383الف) رساله نفس، مقدمه، حواشی و تصحیح: موسی عمید، دانشگاه بوعلی سینا؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    7. ____________________ (1383ب). طبیعیات دانشنامه علایی، مقدمه و حواشی و تصحیح: سید محمد مشکات، همدان: دانشگاه بوعلی سینا؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    8. پترسون و دیگران( 1390). عقل و اعتقاد دینی، ترجمه: ابراهیم سلطانی و دیگران، تهران، طرح نو.