تابع دوسویی مراتب معرفت و هستی در نظام فلسفی صدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه تطبیقی دانشگاه قم

2 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم

3 دانشیار گروه فلسفه پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

علم و معرفت در نظام  فلسفی صدرالمتالهین از سنخ وجود است؛ هستی و معرفت دو جزء لاینفک‎اند و علم از دید وی به لحاظ عینیت و تحقق در عالم هستی در کنار سایر موجودات عالم قرار می‌گیرد. صدرا هویات معرفتی را نه‌تنها به خاطر ذهنی‌ بودن‌شان به مراتب پایین‌تر هستی تنزل نمی‌دهد، بلکه به دلیل مجرد بودن‌شان ارزش وجودی آن‌ها را از جهان طبیعی هم بالاتر می‌داند. در این مقاله نشان داده شده است که چگونه هر طبقه‌ای از عالم هستی ما‌به‌ازایی در عالم معرفت داشته و هر مرتبه از معرفت نیز با مرتبه‌ای از عالم هستی متناظر است؛ ادعای مقاله این است که نوعی تناظر یک‌به‌یک و تابع دو‌سویی ریاضی بین آن‌ها برقرار است؛ لذا ابتدا به شرح اجزا و مراتب عالم هستی در سلسله تشکیکی وجود و سپس به مراتب معرفت در اندیشه صدرا پرداخته شده و در نتیجه با رویکردی سمانتیکی، رابطه ریاضی تابع دو‌سویی نظام هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی او نمایان شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Bijective function of the levels of knowledge and existence in Mulla Sadra's philosophical system

نویسندگان [English]

  • Abdolhamid Mohammadi 1
  • nafiseh sate 2
  • mohammad ali Abdllahi 3
1 Student of Phd Comparative Philosophy in qom university
2 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Qom
3 philosophy/Farabi/Tehran University/Qom
چکیده [English]

knowledge in Sadra's philosophical system are of the type of existence and it can be said that existence and knowledge are two inseparable components in his thought and science from his point of view in terms of objectivity and realization in the universe along with other beings of the universe. Sadra not only does not degrade epistemic identities because they are mentally inferior to the universe, but also because their singularity elevates their existential value above the natural world. In this article, we want to show that each class of the universe has a parallel in the world of knowledge, and each level of knowledge corresponds to a level of the universe, and in fact there is a kind of One-to-one correspondence or bijective function of mathematical between them. Thus, we will refer to the description of the components and levels of the universe in the skeptical chain of existence and also to the level of knowledge in Sadra's thought, and with a semantic approach, we will show the mathematical relation of bijective function of his ontological and epistemological system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ontology
  • epistemology
  • objectivity
  • bijective function
  • Mulla Sadra

مراجع

  1. ‏‫جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۵)، رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، اسرا، قم.
  2. ‏‫حسن‌‌زاده آملی، حسن (۱۳۸۷)، شرح فارسی الاسفار الاربعه، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم.
  3. ‏‫رضانژاد، غلامحسین (۱۳۸۷)، مشاهد الإلوهیه یا شرح کبیر بر الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه ملاصدرا (ج ۱–3)، آیت اشراق، قم.
  4. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۶۷)، آگاهی و گواهی، ترجمه‌ی مهدی حائری یزدی. وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه)، تهران.
  5. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۶۸)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه (ج ۱–9). مکتبه المصطفویه، قم.
  6. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۶۰)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
  7. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۵۴)، المبدا و المعاد، انجمن حکمت و فلسفه ایران، تهران.
  8. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۶۳الف‌)، المشاعر، ترجمه‌ی هانری بدیع‌الملک بن امامقلی، طهوری، تهران.
  9. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۸۲)، شرح و تعلیقه صدر المتالهین بر الهیات شفا، تصحیح نجف قلی حبیبی و محمد خامنه‌ای (ج ۱–2)، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  10. ‏‫صدرالدین‌ شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (۱۳۶۳ب‌)، مفاتیح الغیب، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، تهران.
  11. ‏‫عبودیت، عبدالرسول (۱۳۹۲)، درآمدی به نظام حکمت صدرائی (ج ۱–3)، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران.
  12. ‏‫کاپلستون، فردریک چارلز (۱۳۸۰)، تاریخ فلسفه: یونان و روم، ترجمه‌ی سید جلال‌الدین مجتبوی، انتشارات سروش و انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.

13. ‏‫مطهری، مرتضی (۱۳۷۲)، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى‏ (ج ۱–30)، صدرا، قم.

  1. Ha’iri Yazdi, Mehdi (1992), The Principles of Epistemology in Islamic Philosophy: Knowledge by Presence, State University of New York Press, United States of America.

15. Mishra, Sanjay (2016), Fundamentals of Mathematics: Function and Graphs, Pearson India, India.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار