هنر دینی از منظر علامه جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی( سازمان سمت)

2 معاونت هنر و رسانه بنیاد اسراء

چکیده

آیت‌الله جوادی آملی، به هنر دینی توجه خاص نموده و شاخص‌ها و مبانی آن را بیان کرده‌اند. این مقاله ضمن بیان تعریف و تفسیر علامه جوادی آملی از هنر دینی، شاخص‌های هنر دینی را در منظومۀ فکری ایشان تبیین می‌کند. این شاخص‌ها درحقیقت، از دیدگاه اصیل حکمت متعالیۀ ملاصدرا متأثرند. منزلت رفیع عقل و عالم معقول در خلق اثر هنری، توجه به نقش قوۀ خیال همچون کارگاه خلق اثر هنری، اهمیت دادن به رسالت‌های اخلاقی هنر و هنرمند، موهبت دانستن هنر برای ارتقای کمالات انسانی و همچنین کارکردها و ویژگی‌های معرفتی هنر از مهم‌ترین شاخص‌ها و مباحث هنر دینی از منظر علامه جوادی آملی است. استاد جوادی آملی با اشاره به دو بخش انگیزه و اندیشه در وجود انسان، جهان‌آرایی را رسالت هنر دینی معرفی می‌کنند؛ ایشان با طرح نظریۀ تقلید از خلقت، خروجی حتمی فرآیند خلق اثر هنری را هنر دینی می‌دانند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Religious Art in the Viewpoint of Ayatollah Javadi Amoli

نویسنده [English]

  • Seyed msoud Masoudian 2
1 Assistant profesoor of humanities research and development center
2
چکیده [English]

Ayatollah Javadi Amoli is one of the contemporary thinkers of Islamic world who pays attention to Religious Art and explains its characteristics and principles. Not only does this paper express the definition and the interpretation of Religious Art in his thinking system, but also its characteristics affected by original viewpoints of Transcendent Philosophy. For Ayatollah Javadi Amoli, the most important characteristics of Religious Art are: the supreme place of intellect and intellectual world as the origins of artwork, the role of imagination as the faculty of creating artwork, the importance of the ethical policies of art and artist as well as the cognitive functions and features of art. Given the two elements of motivation and thought in human being, he considers the illustrating world as the policy of Religious Art and the output of process of creating artwork by the projection of Mimesis as the invariable act of Religious Art. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious art
  • Transcendental philosophy
  • Javadi Amoli
  • Mulla Sadra
  1. آزبورون، هارولد و دیگران (1386)، سبک‌ها و مکتب‌های هنری، ترجمۀ فرهاد گشایش، انتشارات مارلیک، تهران.
  2. ابن‌سینا (1363)، المبدا و المعاد، به‌اهتمام عبدالله نورانی، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، تهران، چاپ اول.
  3. ـــــ (1376)، الإلهیات من کتاب الشّفاء، تحقیق آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه، قم، چاپ اول.
  4. احمدی، بابک (1374)، حقیقت و زیبایی، نشر مرکز، تهران، چاپ دوم.
  5. ـــــ (1391)، هایدگر و تاریخ هستی، نشر مرکز، تهران.
  6. ارسطو (1387)، فن شعر، ترجمۀ عبدالحسین زرین کوب، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ ششم.
  7. اکبری، رضا (1384)، «ارتباط وثیق وجودشناسی و زیبایی‌شناسی در فلسفۀ ملاصدرا»، مجموعۀ مقالات هشتمین همایش حکیم ملاصدرا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران.
  8. انصاریان، زهیر (1385)، «بازشناسی عناصر فلسفۀ هنر برپایۀ مبانی حکمت صدرایی»، مجله نقد و نظر، شمارۀ 43 و 44.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1381)، دین‌شناسی، نشر اسراء، قم، چاپ اول.
  10. ـــــ (1382)، انتظار بشر از دین، نشر اسراء، قم، چاپ دوم.
  11. ـــــ (1384)، «سخنرانی در جمع اعضای شورای‏ مرکزی هیئت هنرمندان مسلمان»، مجله سوره، شمارۀ 16.
  12. ـــــ (1385)، سروش هدایت، نشر اسرا، قم، چاپ اول.
  13. ـــــ (1387)، سروش هدایت، نشر اسراء ، قم، چاپ دوم.
  14. ـــــ (1386)، منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی، نشر اسرا، قم، چاپ اول.
  15. ـــــ (1389)، «ویژگی‌های فلسفه و نسبت آن با علوم»، مجله حکمت اسرا، شمارۀ 5.
  16. ـــــ (1391الف)، «پیام حضرت آیت‌الله جوادی آملی به دومین همایش هنر ولایی»، تارنمای اسراء:  www.portal.esra.ir مورخ: 27/1/1391.
  17. ـــــ (1391ب)، مفاتیح الحیات، نشر اسرا، قم، چاپ 53.
  18. فلوطین ( 1366)، دورۀ آثار فلوطین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، خوارزمی، تهران.
  19. کوماراسوامی، آناندا (1384)، جام نو و می کهن، ترجمۀ امیرحسین ذکرگو، به‌کوشش مصطفی دهقان، مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی، تهران.
  20. گات، بریس و دیگران (1391)، دانش‌نامۀ زیبایی‌شناسی، ترجمۀ گروهی و ویراستاری مشیت علایی، فرهنگستان هنر، تهران، چاپ اول.
  21. ملاصدرا (1354)، المبدأ و المعاد، ج 2، تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی، انجمن فسلفه ایران، تهران.
  22. ـــــ (1366)، تفسیر القرآن الکریم، سبع مجلدات، انتشارات بیدار، قم، الطبعة الثانیة.
  23. ـــــ (1419)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة (اسفار)، تسع مجلدات، دار احیاء التراث العربی، بیروت، الطبعة الخامس.
  24. ـــــ [بی‌تا]،اسرار الآیات، انجمن حکمت و فلسفه، تهران.
  25. وال، ژان (1375)، بحث در مابعدالطبیعه، ترجمۀ یحیی مهدوی، خوارزمی، تهران.