بررسی مسئله صدق در اعتباریات؛ با روی‌کرد به گزاره‌های حقوقی ازنظر فیلسوفان غرب و آیت‌الله‌جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ندارم

2 دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

یکی از حیطه‌های مهم در فلسفه حقوق و درکُل، علوم اعتباری، بررسی نسبت گزاره‌ها با شناخت و عقل است. فیلسوفان غرب دو گروه‌اند: یکی طبیعت‌گرایان که عقل و دیگری اثبات‌گرایان که ارادۀ حکومت را منبع حقوق می‌دانند؛ ازاین‌رو گروه دوم ارزش‌شناسی قواعد را مردود می‌دانند. در این مقاله تلاش می‌کنیم براساس آثار آیت‌الله‌جوادی آملی معرفت‌شناسی حقوق اسلامی را تبیین کنیم. ایشان شناخت‌گرا و معتقد است مبنا و منبع نظام حقوقی اسلام، ارادۀ شارع است. مبدأ فاعلی و علت غایی این اراده، مطابق واقعیت و کمال انسان است. این واقعیات جز در وحی و علم خالی از جهل، سهو و حب و بغض نمایان نمی‌شود؛ بنابراین برای کشف آن مصالح باید با عقل برهانی یا شواهد معتبر، ازجمله نقل مطمئن، به وحی متصل شد؛ پس مرجع صدق گزاره‌ها و قوانین حقوقی اسلام، نفس‌الامری است که سخن‌گوی آن وحی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Problem of Truth in Credit, with an Approach to Legal propositions, from the Western Philosophers and Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • mohammadhadi hazeri 1
  • ahmad vaezi 2
1 student of bou.ac.ir
2 qom
چکیده [English]

One of the important areas in the philosophy of law, and in the general sciences of credit, is the epistemology of propositions, meaning the question of the relation of these propositions to cognition and reason. Western philosophers are divided into naturalist and positivist groups, the first group of reason and the second group of the will of the state as the source of rights. For this reason, in the second group, the value of rules is rejected. With this background in mind, this article attempts to explain the epistemology of Islamic law by reflecting on Ayatollah Javadi Amoli's work. The findings are that Ayatollah Javadi Amoli is cognitive, believing that the basis of Islam's legal system is the will of the Shari'ah. The subjective origin and ultimate cause of this will is in accordance with human reality and perfection. These facts do not appear except in revelation and science devoid of ignorance, inadvertence, and adultery. Therefore, to discover those materials must be connected to revelation through reasoning or credible evidence, including reliable quotation. Therefore, it can be said that the source of the truth of the legal propositions and laws in Islamic law is al-Amari whose speech is revealed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Epistemology of Law
  • Philosophy of Law
  • Problem of Truth
  • Legal proposition
  • Reason
  • revelation
  • Javadi Amoli
ابن‌سینا، شیخ‌الرئیس(1404ق)، شفا (الهیات)، مکتبه مرعشی نجفی، قم.
ادواردز، پل(1378)، فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، تبیان، تهران.
اعوانی، شهین(1393)، «جایگاه اخلاق در فلسفه دکارت»، پژوهش‌های اخلاقی، شماره 16، ص ص 5-23
بیکس، برایان(1389)، فرهنگ نظریه حقوقی، ترجمه محمد راسخ، نی، تهران.
توسلی نائینی، منوچهر و شهابی، مهدی و نیکوئی، مرضیه(1390)، «نقش واقعیت در ایجاد قاعده حقوقی»، فقه و حقوق اسلامی، سال دوم شماره سوم، ص ص57-88.
جوادی، محسن(1375)، مسئله باید و هست(بحثی در رابطه ارزش و واقع)، انتشارات دفتر تبلیغات، قم.
جوادی‌آملی، عبدالله(1387)، مبادی اخلاق در قرآن، اسراء، قم.
ـــــــــــــــــ(1388)، حق و تکلیف در اسلام، اسراء، قم.
ـــــــــــــــــ(1393)، فلسفه حقوق بشر، اسراء، قم.
ـــــــــــــــــ(1398)، گفت‌وگوی حضوری نگارنده با آیت‌الله‌جوادی‌آملی، 9/9/98
خزاعی، زهرا(1384)، «ارسطو، هیوم و اخلاق فضیلت»، اندیشه دینی، شماره 14، ص ص61-74
دره‌بیدی، منوچهر(1377)، «دکارت و اخلاق جدید»، نامه فلسفه، شماره 3، ص ص114-124
دیلمی، احمد(1391)، «معرفت‌شناسی حقوقی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، شماره 51، ص ص33-58
بی‌نام(1382)، «معرفی اصطلاحات معرفت‌شناسی»، ذهن، شماره13، ص ص 131-140
رایشنباخ، هانس(1384)، پیدایش فلسفه علمی، ترجمه موسی اکرمی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
رضایی، مهدی و خسروی، محمدمهدی(1392)، «معرفت‌شناسی ثبوتی گزاره‌های حقوقی(با تکیه بر نظرگاه فلسفی حقوق اسلامی)»، پژوهش حقوق عمومی، شماره39، ص ص9-34
زیباکلام، سعید(1381)، «پیوند نامبارک پوزیتیویسم و اندیشه سیاسی»، حوزه و دانشگاه، ش30، ص ص4-28
سیف‌اللهی، فاطمه و عبدل‌آبادی، علی‌اکبر(1395)، «نظریه اخلاق شناختی ارسطو؛ سنتزی از آموزه افلاطون و پروتاگوراس»، نقد و نظر، شماره81، ص ص 124-147
شاملو، غلامرضا و سلمانی، علی(1391)، «زدودن یک تلقی نادرست: جایگاه عقل در اخلاق و زیبایی‌شناسی از دیدگاه هیوم»، پژوهش‌های اخلاقی، شماره7، ص ص 95-112
شریفی، حسام‌الدین(1395)، «رابطه اعتباریات و تکوین ازنظر آیه الله جوادی آملی»، حکمت اسراء، شماره 28، ص ص 5-26
شیخ‌رضایی، حسین و کرباسی‌زاده، امیراحسان(1391)، آشنایی با فلسفه علم، هرمس، تهران.
صالحی ساداتی، علیرضا و جوادی، محسن(1397)، «فلسفه اخلاق استاد جوادی آملی»، اخلاق وحیانی، شماره14، ص ص 47-68
طالبی، محمدحسین(1394)، «دانش فلسفه حق در اندیشه آیت‌الله‌جوادی آملی»، حکمت اسرا، شماره25، ص ص 29-67
طوسی، نصیرالدین(1375)، شرح الاشارات و التنبیهات، البلاغۀ، قم.
غروی، آمنه(1385)، «مفهوم صدق از دیدگاه ویتگنشتاین»، اندیشه دینی، شماره18، ص ص 1-28
مطهری، مرتضی(1378)، مجموعه آثار، جلد13، صدرا، تهران.
ویتگنشتاین، لودویگ(1371)، رساله منطقی ـ فلسفی، ترجمه میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی، امیرکبیر، تهران.
هیوم، دیوید(1395)، کاوش در مبانی اخلاق، ترجمه مرتضی مردیها، انتشارات مینوی خرد، تهران.