TY - JOUR ID - 16211 TI - عرفان شهودی و عرفان نظری در مدرسه حِکمی آیت‌الله جوادی آملی JO - دوفصلنامه علمی پژوهشی حکمت اسرا JA - ISRA LA - fa SN - 2383-2916 AU - صدفی, مهدی AD - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 7 IS - 1 SP - 48 EP - 76 KW - عرفان نظری KW - عرفان شهودی KW - اصالت وجود KW - علم حضوری KW - یقین منطقی KW - یقین روان‌شناختی DO - N2 - آیت‌الله جوادی آملی به‌تبع استاد خود، علامه طباطبایی، با تحلیلِ عینِ‌ ربط بودن معلول به علت، ماهیت را به مفهوم بازمی‌گرداند؛ ازاین‌رو خارجی بودن ماهیت را به عرض وجود، که در کلام ملاصدرا است، سخنی مقدماتی و تعلیمی می‌داند؛ پس آنچه متن خارج را پُر کرده، فقط وجود است که با علم حضوری شهودی اتصالی در مشهد نفس عارف قرار می‌گیرد. این علمِ شهودیِ عرفانی، عبور از علم و رسیدن به نفس معلوم یا شهود عرفانی عوالم منفصل است؛ اما عارف باید در حیطۀ نظر و برای تبیین و مستدل کردن سخن خود، در عالم مفاهیم و علم حصولی سخن گوید؛ پس چاره‌ای نیست که منطق پا پیش‌نهد، این مفاهیم را بررسی کند، با آن‌ها معاملۀ علم حصولی کند و شهودات بی‌واسطه را به رتبة یقین روان‌شناسانه تقلیل دهد؛ اما معاملۀ منطق با عرفان این نیست که جداافتاده از عرفان شهودی با مفاهیمی در عرفان نظری کار کند، طوری‌که مفاهیم نظری را به بدیهی بازگرداند(شیوۀ منطق)، بلکه فقط وقتی مفاهیم نظری و بدیهی از پلیدی‌ها مصون‌اند که با عین خارجی پاک مرتبط باشند و بتوانند یافته‌های متصل خود را به حقایق منفصل برگرداند. مقاله درصدد است تفاوت‌های این‌دو شیوۀ عرفانی را مقایسه و امکان پیوند آن‌ها را بررسی کند.     UR - https://hikmat.isramags.ir/article_16211.html L1 - https://hikmat.isramags.ir/article_16211_871a93838d34fc5ddb5fc4c56af5fc6a.pdf ER -