ORIGINAL_ARTICLE
باز شناسی قواعد تأویل قرآن کریم با تأکید بر آراء صدر المتألّهین
درتأویل قرآن، حقایقی که از دید ظاهری در تفسیر متن پنهان است، آشکار میشود. ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، دارای مبانی مستدلی در قرآنشناسی است که بر سبک تأویلی او تأثیر گذاشته است. این مبانی قابل طبقه بندی به صورت قواعد است. هدف این مقاله استنتاج این مبانی و قواعد به عنوان مقدمهای بر تأویلهای اوست که با روش توصیفی-تحلیلی بر مبنای آثار ملاصدرا به استنتاج و بررسی ده قاعده میپردازد. محور قواعد اصلی استخراج شده عبارتند از تناظر قرآن و هستی، مراتب معنایی قرآن، نظریه قصدیت، بطون طولی دین (نافی نظریه تعدد قرائتها)، درک عقلی در امتداد درک وحیانی، نسبت دین و فلسفه، هماهنگی تشریع و تکوین، جری و تطبیق، تفسیر قرآن به قرآن و نگاه مستقل به آیات قرآن که از منظرهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. با دانستن این اصول در آثار تفسیری ملاصدرا بهتر میتوان منطق تأویلهای او را در بعد قرآنشناسی درک کرد. این مقاله، منطق تأویل از منظر قرآنشناسی صدرایی است که مسألهای نو به شمار میآید. اهمیت این مسأله در گشودن افقی نو در فهم تأویل قرآن است و ضرورت آن پاسخ به اشکالاتی است که بر این گونه تأویلها میشود و آن ها را فاقد پشتوانه عقلی دانسته و از مقوله ذوقیات و تجربه شخصی غیر قابل انتقال به دیگران میداند.
https://hikmat.isramags.ir/article_132165_45b621892374b87c3422c02833cd385c.pdf
2020-08-22
5
32
واژگانکلیدی: تأویل
قواعد تأویل
قرآنشناسی
ملاصدرا
سید محمد حسین
میردامادی
smhm751@yahoo.com
1
دانشآموخته دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
قدرت الله
مومنی
gh.momene@yahoo.com
2
استادیار دانشکده معارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
AUTHOR
ابنعربی، الحاتمیآلطائی، أبوعبدالله محمّد بن علی (1410)، کتاب الاسفار عن نتائج اسفار، بیروت: دارالحافظ.
1
استیس، والتر (1379)، عرفان و فلسفه، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، تهران: سروش.
2
اسعدی، محمد(1385)، سایه ها و لایه های معنایی، درآمدی بر «نظریه معناشناسی مستقل فرازهای قرآنی در پرتو روایات تفسیری»، قم: بوستان کتاب.
3
افلاطون (1380)، دوره آثار افلاطون، رساله ته ئه تتوس، ج3، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
4
پترسون، مایکل( 1378)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
5
جوادی آملی، عبدالله ( 1387)، عین نضّاخ : تحریر تمهید القواعد، قم، اسراء.
6
حاجی ربیع، مسعود و لیلی صالحی (1397)، «علم تأویل از دیدگاه ملاصدرا»، در اندیشههای صدرایی در آینه نگاه معاصر، ج1، تهران: پگاه روزگار نو.
7
حکمت، نصرالله( 1393)، مفتاح فتوحات: گلشن راز شبستری، تهران: نشر علم.
8
رشاد، علی اکبر(1389)، منطق فهم دین، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
9
سروش، عبدالکریم (1377)، صراط های مستقیم، تهران: صراط.
10
مظفری، حسین (1397)، «مبانی و ضوابط تأویل عرفانی قرآن کریم از دیدگاه صدرالمتألهین»، نشریه معارف عقلی، شماره 37، صص73 تا 93.
11
ملاصدرا، محمدبن ابراهیم (1380)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج7، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح و تحقیق و مقدمه دکترمقصود محمدی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
12
_____________________ ( 1382)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج 9، به ضمیمه تعلیقات سبزواری، تصحیح تحقیق و مقدمه دکتر رضا اکبریان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
13
_____________________ ( 1389)، تفسیر القرآن الکریم، ج 1، تصحیح و تحقیق محمد خواجوی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
14
_____________________ (1386)، مفاتیح الغیب، ج 1 و 2، تحقیق، مقدمه و تصحیح دکتر نجفقلی حبیبی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
15
_____________________ (1429 ق)، شرح الهدایه الاثیریه، ضبط و تحقیق احمد عبد الرحیم السیاع المستشار توفیق علی وهبه، بی جا: مکتب الثقافه الدینیه
16
_____________________ (1389)، تفسیرالقرآن الکریم، ج 6 و 8، تصحیح، تحقیق و مقدمه، محسن بیدارفر، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
17
_____________________ (1382)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السوکیه، تصحیح و تحقیق و مقدمه سیدمصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
18
_____________________ (1389)، رساله متشابهات القرآن، تحقیق سیدمحمدرضا احمدی بروجردی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
19
میرداماد، محمد باقر (1380)، المختصرات، تهران: میراث مکتوب.
20
واعظی، احمد (1386)، درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
21
___________ (1390)، نظریه تفسیر متن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
22
هیک، جان ( 1388)، فلسفه دین، ترجمه بهرام راد، ویراستار بهاءالدین خرمشاهی، تهران: الهدی.
23
ORIGINAL_ARTICLE
علوم عملی اعتباری و حقیقی در اندیشه علامه طباطبایی
از آغاز پیدایش فلسفه به معنای عام، به عنوان مجموعهای از علوم حقیقی و کاشف از واقعیت، بخش عملی یکی از ارکان آن به شمار آمد و به همین جهت فلسفه به نظری و عملی تقسیم شد. در آثار علامه طباطبایی علمی حقیقی تحت عنوان فلسفه عملی یافت نمیشود، بلکه ایشان علوم و نه فلسفه را به نظری و علمی تقسیم کرد و علوم عملی را اعتباری و فاقد حقیقت و نفس الامر دانست. با این حال، در آثار ایشان مطالبی به چشم میخورد که بر اساس آنها، علوم عملی اعتباری، میتوانند از گونهای حقیقت و نفس الامر برخوردار باشند. در این مقاله با روش تحلیلی و با مراجعه به آثار علامه طباطبایی برای جمع میان این دو دیدگاه، تلاش شده است. در جمع بندی این دو دیدگاه به ظاهر متناقض از علامه طباطبایی، میتوان گفت، معارف عملی، به دو گونه توسط انسان فهم میشوند: نخست آنکه تنها بر اساس امیال و احساسات صرف بنا و فهم شده باشند که در این صورت اعتباری و غیر حقیقی هستند. زیرا حقیقت و واقعیت اعمال در آنها لحاظ نشده است. دوم، این علوم با لحاظ کشف حقایق و واقعیتهای نفس الامری اعمال انسان، شکل گرفته باشند که در این صورت آنها را باید علوم حقیقی و نفس الامری دانست.
https://hikmat.isramags.ir/article_132166_8f2d33112b873b5e8275a06d0b7a6808.pdf
2020-08-22
33
60
علوم عملی
فلسفه عملی
علوم نظری
علوم اعتباری
علوم حقیقی
علامه طباطبایی
حسام الدین
شریفی
hesharifi@yahoo.com
1
دانش آموخته دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام
LEAD_AUTHOR
منصوره
مظفری
mbaradaranmozaffari@yahoo.com
2
دانش آموخته دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه باقر العلوم علیه السلام
AUTHOR
1. ابن سینا، حسین بن عبدالله (1405)، منطق شفا، مکتبة آیت الله مرعشی نجفی، قم.
1
2. ____________________ (1376)، الهیات شفا، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
2
3. ____________________ (1388)، نفس شفا، بوستان کتاب، قم.
3
4. ____________________ (1400)، عیون الحکمه، انتشارات بیدار، قم.
4
5. ____________________ (1375)، اشارات در شرح اشارات، نشر البلاغه، قم.
5
6. فارابی، ابونصر(1408)، منطقیات، کتبه آیت الله مرعشی نجفی، قم.
6
7. طباطبایی، محمد حسین(1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، انتشارات جامعه مدرسین، قم.
7
8. __________________(1387ش)، برهان، بوستان کتاب، قم.
8
9. __________________(1387)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، بوستان کتاب، قم.
9
10. __________________(1387)، روابط اجتماعی در اسلام، بوستان کتاب، قم.
10
11. __________________(1388)، بررسیهای اسلامی، بوستان کتاب، قم.
11
12. __________________(1388)، تعالیم اسلام، بوستان کتاب، قم.
12
13. __________________(1387)، شیعه در اسلام، بوستان کتاب، قم.
13
14. __________________(1388)، مجموعه رسائل، بوستان کتاب، قم.
14
15. __________________(1387)، رسالت تشیع در دنیای امروز، بوستان کتاب، قم.
15
16. __________________(1381)، طریق عرفان، نشر بخشایش، قم.
16
ORIGINAL_ARTICLE
سماع در عرفان عملی و تصوف اسلامی و ارتباط آن با بدعت، غنا، لهو و رقص
یکی از مسائل مورد اختلاف در فضای عرفان عملی و آداب صوفیان مقوله سماع است. واژه سماع گرچه در اصل لغت به معنای شنیدن است، ولی در اصطلاح صوفیان گاه بر حرکات موزون پس از سماع نیز اطلاق میشود. در این مقاله چیستی و حقیقت سماع و نسبت آن با بدعت، غنا، لهو و رقص مورد بررسی قرار گرفته است. طرح این مسأله از این جهت اهمیت دارد که برخی از منتقدان تصوف و عرفان به جهت اعمال و رفتار برخی از جهله صوفیه و تلقی خاص آنان از مجالس سماع صوفیان، حکم به حرمت آن داده و بدین سبب در اصل تربیت و سلوک عرفانی تردید کردهاند. نگارنده در این مقاله نتیجه گرفته که اولاً سماع صوفیان از مستحسنات صوفیه بوده و به رغم مخالفانی که حتی در میان خود اهل معرفت و تصوف دارد بدعت ضلالت و مذموم به شمار نمیآید؛ ثانیاً نسبت مطلق موسیقی که گاهی در مراسم سماع برخی از اقسام آن اجرا میشود و غنای محرّم شرعی نسبت عموم و خصوص منوجه بوده و همه اقسام موسیقی شرعا حرام نمیباشد و موسیقی سماع نیز غنای حرام نیست؛ و ثالثاً نسبت حرکات موزون و نمادین و رقصی که در شرع مقدس به عنوان لهو یا لغو حرام است عموم و خصوص مطلق بوده و فقط بخشی از آن حرکات که موجب تنزل انسان از مقام انسانیت به حیوانیت است، مورد اشکال بوده و قطعا سماع چنین رقصی محسوب نمیشود.
https://hikmat.isramags.ir/article_132167_c31af13ca57ab947e959a42aa95640c5.pdf
2020-08-22
61
92
سماع
بدعت
غنا
لهو
رقص
عرفانعملی
تصوف
حسن
رمضانی
h.ramzani89@gmail.com
1
استاد سطح عالی حوزه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، (ج4)، تحقیق: مجتبی عراقی، دار سید الشهداء للنشر، قم.
1
ابن فارس، احمد، (1404)، معجم مقاییس اللغة، (ج3)، چاپ اول، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
2
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1405)، الشفاء، کتابخانه مرعشی نجفی، قم.
3
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414)، لسان العرب ، چاپ سوم، دار صادر، بیروت.
4
انصاری، خواجه عبدالله، (1417)، منازلالسائرین، تحقیق علی شیروانی، چاپ اول، دار العلم، قم.
5
خمینى، روح الله (بی تا)، تحریر الوسیلة، مؤسسه دار العلم، قم .
6
خویى، ابو القاسم (1416)، صراط النجاة، شرح: تبریزی جواد، مکتب نشر المنتخب، قم.
7
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412)، مفردات ألفاظ القرآن ، دارالقلم، بیروت .
8
سراج طوسی، ابونصر، (1914)، اللمع فى التصوف، تحقیق: رینولد الین، جهان، تهران.
9
سید مرتضی، علی بن حسین (1405)، رسائل الشریف المرتضی، دارالقرآن، قم.
10
سیستانى، سید على (1416)، الفتاوى المیسَّره، مکتب آیة الله السیستانی، قم.
11
سیفى مازندرانى، على اکبر (1425) دلیل تحریر الوسیلة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره، قم.
12
شیخ انصارى، مرتضى (1415)، کتاب المکاسب، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم.
13
عاملى (شهید ثانى) زین الدین (1413)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم.
14
قمی، ابوالقاسم (1387)، غنائم االیام فی مسائل الحالل و الحرام، مرکز النشـر التـابع.
15
کاشانی، عبدالرزاق (1385)، شرح منازل السائرین( القاسانى)، تحقیق: محسن بیدارفر، نشر بیدار، قم.
16
_______________ (1422)، تفسیر ابن عربى( تأویلات عبد الرزاق)، تحقیق سمیر مصطفى رباب، دار احیاء التراث العربى، بیروت .
17
_______________ (1426)، اصطلاحات الصوفیة، تحقیق: عاصم ابراهیم الکیالى الحسینى الشاذلى الدرقاوى، دار الکتب العلمیة، بیروت.
18
کاشانی، عز الدین محمود بن على، (بیتا)، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، نشر هما، تهران.
19
کلینى، محمد بن یعقوب (1429)، کافی، دار الحدیث، قم.
20
مجلسى، محمد باقر (1403)، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
21
مستملی بخاری، اسماعیل، (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف، تحقیق: محمد روشن، انتشارات اساطیر، تهران.
22
نجفی، محمد حسن (1412)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
23
نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى (1375)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، بوستان کتاب، قم.
24
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی دیدگاه فرهنگستان علوم اسلامی در علم دینی
سید محمدمهدی میرباقری با بسط نظریه مرحوم سید منیرالدین حسینی، علم دینی را به گونهای خاص تعریف و تبیین کرده است که به نظریه فرهنگستان علوم اسلامی مشهور است. این مقاله درصدد تحلیل و بررسی مبانی و اصول این نظریه و نشان دادن نقاط قوت و ضعف آن است. در تحقیق حاضر ابتدا سعی شده تا تصویر روشنی از این نظریه و استدلالهای آن به دست داده شود، و سپس با دقت در اصطلاحات بهکاربرده شده، مبادی تصوری آن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با موشکافی استدلالهای این نظریه نشان داده میشود که برخی از مبادی تصدیقی آن مشتمل بر مغالطاتی است که به نتایجی غیرمنطقی میانجامد. در پایان نیز به برخی لوازم غیرقابل قبول این نظریه اشاره شده است
https://hikmat.isramags.ir/article_132168_a8415f09506dc6317932d4e9b74906a4.pdf
2020-08-22
93
128
علم
علم دینی
فرهنگستان علوم اسلامی
سید محمدمهدی میرباقری
عباس
گرائی
nahadeqlid110@mailma.ir
1
دانشجوی دکتری رشته حکمت متعالیه، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
علی
مصباح
a-mesbah@qabas.net
2
دانشیار فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
AUTHOR
ابنسینا، حسینبنعبدالله (1376)، الإلهیات من کتاب الشفاء، محقق: حسن حسنزاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علیمة قم.
1
ایمان، محمدتقی(1391)، فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
2
باقری، خسرو (1382)، هویت علم دینی: نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
3
بستان، حسین(1390)، گامی بهسوی علم دینی (2): روش بهرهگیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
4
ــــــــــــ(1392)، نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی با تطبیق بر جامعه شناسی خانواده، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
5
بیات، حمید (1391)، نقد و بررسی نظریه علم دینی در فرهنگستان علوم اسلامی (پایاننامه)، قم، دانشگاه معارف اسلامی.
6
تفتازانی، مسعودبنعمر (1416ق)، المطول، قم، مکتبة الداوری.
7
حسینزاده، محمد (1393)، مؤلفهها و ساختارهای معرفت بشری؛ تصدیقات یا قضایا، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
8
ــــــــــــــــ (1386)، کاوشی در ژرفای معرفتشناسی2: منابع معرفت، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
9
ــــــــــــــــ (1388)، معرفت بشری؛ زیرساختها، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
10
سهروردی، یحییبنحبش (1392)، حکمة الإشراق (تعلیقه ملاصدرا)، شارح: قطبالدین شیرازی؛ صدرالدین شیرازی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
11
صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم(1368)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، 9 جلد، قم، مکتبة المصطفوی.
12
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1360)، شواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مصحح: جلالالدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
13
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ(1363)، مفاتیح الغیب، مصحح: محمد خواجوی، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
14
طباطبایی، محمدحسین(1416ق)، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
15
فارابی، ابونصر(1408ق)، المنطقیات، مصحح: محمدتقی دانشپژوه، قم، کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی.
16
مجمع عالی حکمت اسلامی(1393)، علم دینی: دیدگاهها و تحلیلها، قم، انتشارات حکمت اسلامی.
17
مصباحیزدی، محمدتقی(1379)، آموزش فلسفه، چاپ دوم، 2 جلد، تهران، چاپ و نشر بینالملل سازمان تبلیغات اسلامی.
18
ـــــــــــــــــــــ(1380)، اخلاق در قرآن (جلد اول)، نگارش: محمدحسین اسکندری، چ هشتم، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
19
موحدابطحی، سیدمحمدتقی(1394)، «نسبت نظریه فرهنگستان علوم اسلامی درباره علم دینی با واقع گرایی معرفت شناختی»، راهبرد فرهنگ، سال هشتم، شماره 32.
20
ــــــــــــــــــــــــــ(1389)، «اراده گرایی، به مثابه مبنایی برای علم دینی در نظریه فرهنگستان علوم اسلامی»، معرفت کلامی، شماره 4.
21
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1391)، علوم دینی و ملاک دینی بودن آن؛ در مناظرههایی در باب علم دینی، به کوشش خسرو باقری، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
22
ــــــــــــــــــــــــــ(1394)، نسبت دین با علم و فناوری: مبانی مفهومی نظریة علم دینی، تمدن نوین اسلامی، قم.
23
ـــــــــــــــــــــــــ(1387)، جهتداری علوم از منظر معرفتشناختی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
24
Ayer, Alfred Jules, (1952), Language, truth and logic, New York, Dover.
25
Plantinga, Alvin (1984), "Advice to Christian Philosophers," Faith and Philosophy: Journal of the Society of Christian Philosophers: Vol. 1: Iss. 3, Article1.
26
Barnes, Jonathan (1984), The complete Works of Aristotle, Metaphysics, Princeton, Princeton University Press.
27
Horwich, Paul (1994), Truth, USA: Dartmouth College.
28
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل انتقادی تلقّی اقبال لاهوری از فلسفهی اسلامی
محمد اقبال لاهوری، از متفکران شبهقاره هند و تأثیرگذار بر نحلههای مختلف فکری است.، او گرچه اندیشههای بدیع مختلفی داشت لیکن تفکر وی بیشتر با «پروژة تجدید بنای دینی در اسلام» شناخته میشود. تحقیق حاضر در پی واکاوی تلقّی اقبال از فلسفهی اسلامی با روش تحلیلی- انتقادی است. با بررسی آثار منثور و منظوم اقبال، به این نتیجه میرسیم که وی هیچگاه ماهیت فلسفهی اسلامی را درست نشناخته و توضیح کاملی نداده است؛ بلکه وقتی از فلسفهی اسلامی سخنی بهمیان میآورد یا منظورش بحث عقل به معنای عام است، یا به دانش تجربی و گاهی به شخصیتهای فلسفی اشاره میکند؛ از طرفی اقبال در دورههای مختلف زندگیاش تلقّیهای مختلفی از فلسفة اسلامی ارائه داده است و سرانجام بعد از طرح پروژة تجدید بنای دینی، فلسفة اسلامی را یونانیمآبی و متاثر از آن تلقّی کرده است. اقبال، سنت فلسفی در جهان اسلام را در بهترین حالت نیمهراهِ رسیدن به حقیقت میداند. این تلقّی با اشکالات جدی مانند عدم تعریف منطقی فلسفهی اسلامی، عدم توجه به نحوة ورود فلسفه در جهان اسلام و میراث فارابی، عدم توجه به جنبههای مفید و مثبت فلسفه در اسلام، ترجیح غیر منطقی و گاه خطر آفرین تفکرات رقیب بر فلسفه و یکسان دانستن تلقّی همة فلاسفة اسلامی نسبت به یونان، مواجه است.
https://hikmat.isramags.ir/article_132169_d4be83d38da84d821a7803c3378c0234.pdf
2020-08-22
129
160
فلسفة اسلامی
عقلانیت
استقراء یونانیمآبی
اقبال لاهوری
برکت
الله
c9v2012@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه
LEAD_AUTHOR
حمیدرضا
رضانیا
hamid.rezaniya@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی، جامعه المصطفی العالمیه
AUTHOR
اقبال، محمد، (1368)، یادداشتهای پراکنده، مترجم محمد ریاض، اسلامآباد: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
1
__________ (1382)، دیوان اقبال لاهوری (میکده لاهور)، تصحیح و مقدمهی محمد بقایی ماکان، اقبال، تهران.
2
__________ (1383)، سیر فلسفه در ایران، مترجم آریانپور، امیر کبیر، تهران.
3
__________ (1390)، تجدید بنای اندیشهی دینی در اسلام، مترجم محمد مسعود نوروزی، دانشگاه امام صادق، تهران.
4
__________ (1394)، سخنرانیها، مقالات و نامههای علامه اقبال لاهوری، مترجم محمد مسعود نوروزی، دانشگاه امام صادق، تهران.
5
__________ (1991)، کلیات مکاتیب اقبال، مظفر حسین برنی (ویراستاری)، اردو اکادمی، دهلی.
6
__________ (1989)، کلیات مکاتیب اقبال، مظفر حسین برنی (ویراستاری)، اردو اکادمی، دهلی.
7
__________ ( 1998)، کلیات مکاتیب اقبال، مظفر حسین برنی (ویراستاری)، اردو اکادمی، دهلی.
8
__________ (2018)، کلیاتِ اقبال: اردو، اقبال اکادمی پاکستان، لاهور.
9
الجابری، محمد عابد (1395)، اسلام و مدرنیته، ترجمه سید محمد آلمهدی، دنیای اقتصاد، تهران.
10
Iqbal. Muhammad. (1977). Speeches, Writings and Statements of Iqbal, 2nd Edition. Lahore: Iqbal Academy Pakistan.
11
Iqbal. Muhammad. (1989). The Reconstruction of Religious Thought in Islam. Edited by Saeed Sheikh. Lahore: Bazm e Iqbal.
12
Iqbal. Muhammad. (2006). Stray Reflections: The Private Notebook of Muhammad Iqbal. Edited by Iqbal, Javid and Khurram Ali Shafique. Lahore: Iqbal Academy Pakistan.
13
ORIGINAL_ARTICLE
فلسفه؛ زیستن در مرزها یا پناه بردن به کلیتِ مفاهیم؟ (مسئله اعتباریات و نسبت آن با فلسفۀ اولی)
یادداشت حاضر در نظر دارد که به سخنرانی آقای دکتر طالب زاده در اسفند 99 با موضوع «ایدئالیسم و رئالیسم از منظر علامه طباطبایی» در انجمن حکمت و فلسفه ایران واحد قم بپردازد. موضوعی که ایشان سالها به بحث و تبادلنظر پیرامون آن پرداختند. چهبسا بهتر این بود که بهصورت موردی و بندبهبند به این درسگفتار پرداخته میشد، اما به دلیل اینکه این سخنرانی در حکمِ مقالهای منتشر شده با ارجاعات و توضیحات کافی نیست، تلاش کردم مباحث اصلی را از آن استخراج و فیالجمله برخی از مطالب کلیدی را روشن کنم. محور این نوشته بحث اعتباریات در فلسفه اسلامی و نسبت آن با فلسفۀ اولی است و اگر توجهی به گفتههای فلاسفه غرب شد، به دلیل خارج شدن از موضوع اصلی نوشته، استطراداً و بهطور خلاصه بحث شد و تفصیل آن نیازمند نوشتهای دیگر است. از خوانندگان محترم درخواست میشود، پیش از مطالعه این نوشته، سخنرانی دکتر طالبزاده را در سیمافکر ببینند
https://hikmat.isramags.ir/article_132170_3f654129ffa60c6dc4c44758ff289cb8.pdf
2020-08-22
161
187
اعتباریات
علامه طباطبایی
فلسفه اولی
مهدی
صدفی
mahdi.sadafi@gmail.com
1
دانشآموخته حوزه علمیه قم و دکتری حکمت متعالیه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1375ق)، الشفا: البرهان، تحقیق ابراهیم مدکورنشر وزارۀ المعارف و العمومیۀ، قاهره.
1
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1385آ)، الهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی، بوستان کتاب، قم.
2
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1385ب)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن زاده آملی، بوستان کتاب، قم.
3
ارسطو (1377)، متافیزیک، ترجمه شرف الدین خراسانی، انتشارات حکمت، تهران.
4
استرن، رابرت (1393)، هگل و پدیدارشناسی روح، ترجمه محمدمهدی اردبیلی و سید محمد جواد سیدی، نشر ققنوس، تهران.
5
اسماعیلی، مسعود (1389)، معقول ثانی فلسفی در فلسفه اسلامی، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم.
6
افلاطون (1380)، دورۀ کامل آثار افلاطون، 4ج، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران.
7
پیپین، رابرت بی. (1399)، ایدئالیسم هگل، خشنودیهای خودآگاهی، ترجمه سید مسعود حسینی، نشر کرگدن، تهران.
8
الطباطبایی، السید محمد حسین الطباطبایی (1416ق)، نهایۀ الحکمۀ، موسسۀ النشر الإسلامی، قم.
9
الطباطبایی، السید محمد حسین الطباطبایی (1428ق)، مجموعۀ رسائل العلامه الطباطبایی، مکتبۀ فدک لإحیاء التراث، قم.
10
الطوسی، نصیر الدین (1405ق آ)، تلخیص المحصل، دارالأضواء، بیروت.
11
مصباح الیزدی، محمد تقی (1405ق ب)، تعلیقۀ علی نهایۀ الحکمۀ، موسسه در راه حق، قم.
12
هایدگر، مارتین (1398)، کانت و مسأله متافیزیک، ترجمه مهدی نصر، موسسۀ فرهنگی و هنر پگاه روزگار نو، تهران.
13
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش (1399)، پدیدارشناسی روح، ترجمه سید مسعود حسینی و محمدمهدی اردبیلی، نشر نی، تهران.
14
الیزدی، مولی عبدالله (1371)، الحاشیۀ علی تهذیب المنطق، موسسۀ النشر الإسلامی، قم.
15
Gabriel, Markus (2016), Hegel Bulletin, volume 37, issue 2.
16
Hegel, G.W. F. (1982), lectures on the history of philosophy, 3 vols, trans. E. S. Haldane. London: Kegan Paul.
17
Hegel, G.W. F. (2010), The Science of Logic, trans. George di Giovanni, New York: Cambridge University Press.
18
Heidegger, Martin (1997), Kant and the Problem of Metaphysics, trans. Richard Taft, Fifth Edition: Enlarged.
19
Heidegger, Martin (2008), Basic Writings, trans. by David Farrell Krell: Harper Perennial Modern Classics.
20
Plato (1961), The Collected Dialogues, New York: Pantheon Books.
21