%0 Journal Article %T واکاوی نظریة معرفتی سهروردی و پاسخ به اشکالات %J دوفصلنامه علمی پژوهشی حکمت اسرا %I پژوهشگاه علوم وحیانی معارج %Z 2383-2916 %A قاسمیان مزار, رضا %D 2015 %\ 08/23/2015 %V 7 %N 2 %P 77-96 %! واکاوی نظریة معرفتی سهروردی و پاسخ به اشکالات %K علم حضوری %K علم حصولی %K سهروردی %K اضافۀ اشراقی %R %X از نظر شیخ اشراق  علم انسان به موجودات مادی، علم  نفس به بدن و قوای آن،  و علم به همه مبصرات حضوری است؛ معنای علم حضوری نزد سهروردی این است که انسان اگر بخواهد به هرچیزی علم پیدا کند حضوراً آن را می‌‌‌‌یابد و در ادراک نیازی به وساطت صور نیست  بلکه صرف اضافه اشراقی کفایت می‌کند. گرچه او تصریح می‌کند که حضوری بودن معرفت بصری به جهان مادی و علم حضوری نفس به بدن و قوای بدنی خود در سایه شهود باطنی نفس و استعانت از برهان عقلی است، اما این نظریه درظاهر با برخی عبارات و مبانی وی هم‌خوانی ندارد؛ ازاین‌رو با اشکالاتی مانند: حاصل نشدن اثر علم حضوری در نفس؛ سیطرۀ وجودی نداشتنِ مدرِک بر مدرَک؛ انحصار حضور در مجردات و تصریح به حصولی بودن برخی از علوم، مواجه است. در این مقاله کوشیده ایم با استناد به مبانی شیخ اشراق و اثبات موارد زیر به اشکالات پاسخ دهیم: ۱. اثر، اعم از صورت ذهنی است، ۲. مراد از شرط سیطرۀ مدرِک در ادراک، خصوص علیت نیست، ۳. سبب ادراک مادی، وجود مادی نیست، بلکه خاصیت مظهریت جوهر مدرک است که سبب حضور ماده می‌شود، ۴. نفس می‌تواند از علم حضوری خود صورت‌گیری و آن را به علم حصولی تبدیل کند.     %U https://hikmat.isramags.ir/article_42211_2d409ce8b57df7a1c111c76c8a4f9559.pdf