مقایسۀ زیبایی‌شناختی مراتب هستی در فلسفۀ فلوطین و سهروردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فلسفۀ هنر دانشگاه ادیان و مذاهب قم

2 دانشیار دانشگاه تهران.

چکیده

زیبایی در فلسفۀ فلوطین و سهروردی، دارای جنبه‏ های تطابق و تفاوت است. از دیدگاه فلوطین، هستی سه اقنوم دارد: احد که تمام زیبایی‏ ها از او ناشی شده‌اند. پس از او عقل که اعظمِ موجودات است، پس‌ از آن نفس؛ که این سه اقنوم در نظامی سلسله‌ مراتبی از یکدیگر ناشی می‌شوند. نقس از عقل ناشی می‌شود و عقل به نوبۀ خود از احد.
نظریۀ شهاب‌الدین یحیی سهروردی، مؤسس فلسفۀ اشراق، ریشه در اندیشۀ حکمای ایران باستا، فیلسوفان اسلامی و فلسفۀ نوافلاطونی دارد. وی مراتب هستی را از نورالانوار آغاز می‌کند، سپس از انوار قاهره صحبت می‌کند و سپس در پایان از انوار مدبرۀ افلاک و ابدان سخن می‏ گوید.
در این مقاله، پس از گزارش خطوط اصلی تفکر این دو فیلسوف در تعریف، مراتب و ادراک زیبایی، به مقایسۀ مراتب زیبایی به مقایسۀ زیبایی‌‌شناختی مراتب نور در نظام سهروردی با وجود در فلسفۀ فلوطین می‌پردازیم. در پایان نقاط قوت و ضعف هر دو دستگاه را بررسی می‌کنیم و نشان می‌دهیم چه ارتباطی بین زیبایی و کمال بشری در فلسفۀ‏ اشراق و فلسفه نوافلاطونی فلوطین وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aesthetic Comparison of Being Levels in the philosophies of Plotinus and Suhrawardi

نویسندگان [English]

  • mohammad ali sultanmoradi 1
  • yahya bouzarinejad 2
1 M.A. in Philosophy of Art
2 Associate Professor, Tehran University
چکیده [English]

There are similarities and differences in the philosophies of Plotinus and Suhrawardi with respect to the beauty. According to Plotinus, Being has three Hypostases: (1) the One, which is the source of any beauty; the intellect, which is the greatest being; and (3) the soul. These three hypostases are originated in a hierarchical order. The philosophy of Shahab al-din Suhrawardi has its roots in the thoughts of ancient Iranian wisdom, Islamic philosophers and neoplatonic philosophy. He started the levels of being from the light of lights. Then he speaks of supreme lights. And, in the end, he talk about lights that manage the heavens and bodies.
In the present paper, after a discussion about the thoughts of these two philosophers on the definition, levels and perception of beauty, we will compare the aesthetics of Light levels in Suhrawardi’s philosophy with being levels in Plotinus’s philosophy. In the end, the strengths and weaknesses of these systems will be evaluated, and we will show the relation between human beauty and perfection in Suhrawardi’s philosophy and that of Plotinus.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Suhrawardi
  • Plotinus
  • ontology
  • Aesthetics
  • illuminative philosophy
  • neo-Platonism

مراجع

ایمان‏پور، منصور(1389)، «قاعدۀ الواحد و مسئلۀ نخستین افاضۀ باری‌تعالی»، خردنامه صدرا، پیاپی 60، صفحۀ 20-29.
بدوی، عبدالرحمن(1977)، افلوطین عند العرب، وکالةالمطبوعات، کویت.
بوذری‏نژاد، یحیی (1387)، هنر و زیبایی نزد افلوطین، دانشگاه اصفهان، اصفهان.
بوذری‏نژاد، یحیی، علیرضا غفاری، سعید بینای‌مطلق (1387)، «هنر و معرفت نزد فلوطین»،  پژوهشنامه فلسفه دین، پیاپی 11، صفحۀ 35-52.
تاتارکویچ،  ووادیسوف (1392)، تاریخ زیبایی‏شناسی، ترجمه محمدجواد فندرسکی، علم، تهران.
رحمانی، غلامرضا (1386)، فلسفۀ عرفانی افلوطین، نشر سفینه، تهران.
ریتر، یوآخیم، کارفیلد گروندر، گتفرید گابریل (1389)، فرهنگ‏نامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه، ترجمۀ گروه مترجمان، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه‏ی ایران؛ موسسه‏ی پژوهشی نو ارغنون، تهران.
سهروردی، شهاب‌الدین(1380)، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه: هانری کربن، جلد 1و2، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
سهروردی، شهاب‌الدین (1380)، مجموعه مصنفات، تصحیح و مقدمه: سیدحسین نصر، جلد 3، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
علی‏جانیان، مریم (1384)، پژوهشی در اندیشه‏های عرفانی شیخ اشراق، ترفند، تهران.
فلوطین (1389)، دورۀ آثار فلوطین، ترجمۀ محمدحسن لطفی، خوارزمی، تهران.
نوربخش، سیما سادات (1392)،  ملاصدرا و سهروردی: بررسی مقایسه‏ای آرای فلسفی، هرمس، تهران.
هدایت‌افزا، محمود و شیخ‌شعاعی، عباس (۱۳۹۲)، «اصالت نور و تحقق تبعی ظلمت در اندیشه سهروردی»، نشریه حکمت اسرا، سال پنجم، پیاپی 17، ص۱۴۳-۱۷۳.
Borchert, Donald .M (2006,) Encyclopedia of Philosophy, volume 1, Second Edition, Thomson Gale, United States of America.
Gerson, Lioyad .P (1999), Plotinus, Routledge, London & New York.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار